2 stycznia 1939 r. zmarł Roman Dmowski – polski mąż stanu i jedna z głównych postaci życia politycznego w II Rzeczpospolitej. Uroczystości pogrzebowe, które odbyły się 7 stycznia 1939 roku w Warszawie przerodziły się w jedną z największych manifestacji patriotycznych okresu międzywojennego.
Według źródeł sanacyjnych, będących nieprzychylnymi endecji, w ostatniej drodze Dmowskiego na Cmentarz Bródnowski uczestniczyło ponad 100 tysięcy osób. Pierwotnie ciało miało spocząć w Złotej Kaplicy Katedry Poznańskiej, jednak wobec sprzeciwu ks. Kardynała Augusta Hlonda pomysł ten nie doszedł do skutku.
Architekt niepodległej Polski
Roman Dmowski poprzez swoją działalność stał się jedną z najważniejszych postaci w życiu politycznym i społecznym okresu II Rzeczpospolitej. To wieloletni działacz niepodległościowy w okresie zaborów, twórca polskiej myśli narodowej. Był autorem koncepcji nowoczesnego państwa unitarnego, przeciwstawiał się podziałom i wewnętrznej alienacji poszczególnych grup społeczeństwa, dając tym samym odpór myśli marksistowskiej i głoszonej przez nią permanentnej walce klas.
Pełnił funkcję przewodniczącego Komitetu Narodowego Polski, reprezentował odradzające się państwo polskie na konferencji pokojowej w Wersalu. Wraz z premierem Ignacym Paderewskim negocjował w imieniu walczącej o samostanowienie II Rzeczpospolitej przed Radą Dziesięciu w Wersalu najkorzystniejsze warunki terytorialne i gospodarcze dla odrodzonego państwa.
Był sygnatariuszem traktatu pokojowego kończącego wydarzenia I Wojny Światowej i uznającego istnienie niepodległego państwa polskiego po 123 latach niewoli. W wolnej już Polsce działał jako publicysta i przywódca wielu ugrupowań oraz stronnictw o charakterze patriotycznym i narodowym (Narodowa Demokracja, Obóz Wielkiej Polski, Młodzież Wszechpolska). To autor licznych publikacji poruszających tematykę polityczną, społeczną oraz religijną. Za poszczególne zasługi oraz za działalność pozapolityczną zdobył wiele odznaczeń państwowych i tytułów honorowych.
Pogrzeb Romana Dmowskiego
Zapomnieć o Dmowskim
W okresie PRL Dmowski został skazany na zapomnienie, a jego działalność narodowa została wypaczona oraz określana mianem faszystowskiej i antysemickiej. Koncepcje polityczne skrystalizowane w twórczości Romana Dmowskiego pomimo upływu lat pozostają cały czas aktualne, są z powodzeniem realizowane przez niektóre środowiska narodowe obecnie działające w Polsce. Pomimo kontrowersji wzbudzanych przez część środowisk lewicowych lub po prostu przez osoby, które do końca nie rozumieją idei zawartych w jego tekstach, myśl polityczna Dmowskiego wywiera silne piętno na działalność polskiej prawicy narodowej.
Czytaj także: Dmowski i kwestia ukraińska
Fot.: commons.wikimedia.org
