„Grzechy i grzeszki polskiej legislacji”. Raport Pracodawców RP

Niższy standard konsultacji społecznych, więcej nadregulacji, ale mniej tzw. wrzutek poselskich – taki obraz systemu stanowienia prawa wyłania się z najnowszego raportu przygotowanego przez Pracodawców RP pt. „Grzechy i grzeszki polskiej legislacji”. Niestety w porównaniu z poprzednią edycją Raportu nie zaobserwowaliśmy istotnej poprawy. Nadal popełniane są liczne błędy podczas tworzenia prawa, co przekłada się na problemy przedsiębiorców.

Eksperci Centrum Monitoringu Legislacji Pracodawców RP przeanalizowali 263 ustawy uchwalone w 2017 r. oraz w I kw. 2018 r. Z czego wzięli pod lupę 112 ustaw mających największy wpływ na przedsiębiorców. Niestety zaobserwowaliśmy wzrost odsetka ustaw procedowanych bez rzetelnego przeprowadzenia konsultacji społecznych. Więcej było także ustaw, które grzeszyły brakiem koncepcji, wprowadzaniem nadmiernych regulacji oraz takich, które zmniejszały stabilność przepisów. Z tego punktu widzenia trudno uznać za sukces fakt, iż w istotny sposób spadł odsetek ustaw stanowiących wrzutki poselskie bądź to, że mniej ustaw procedowano w nadmiernym pośpiechu oraz w sposób tajny. Spadek ten to zresztą bardziej efekt obserwowanego spowolnienia tempa procesu legislacyjnego, który zazwyczaj ma miejsce w drugim roku prac każdego nowego parlamentu – niż świadomej eliminacji złej tendencji.

W ramach Raportu przygotowanego przez Pracodawców RP został stworzony „indeks grzeszności prawa”. Obrazuje on w wartości punktowej, w jakim stopniu dana ustawa była obciążona grzechami legislacyjnymi. Przy czym chodzi tu o „7 grzechów głównych stanowienia prawa w Polsce”, zdefiniowanych przez Pracodawców RP w poprzednim Raporcie, opublikowanym przed rokiem. Są to: nierzetelne konsultacje, tajność, wrzutki poselskie, pośpiech, brak koncepcji, nadregulacja i niestabilność prawa. Niestety polski ustawodawca grzeszy, mniej lub bardziej świadomie i w lżejszej lub cięższej materii. Popełniając grzechy ciężkie i lekkie, lamie podstawowe zasady, których powinien przestrzegać tworząc prawo. Grzech lekki „wyceniamy” na 1 pkt, grzech ciężki jest wart 2 pkt. Maksymalnie ustawa może zatem „zdobyć” 14 pkt.

Poniżej przedstawiamy ranking najbardziej grzesznych ustaw:

1. Ustawa o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw z 15 grudnia 2017 r.

2. Ustawa zmieniająca ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności z 14 grudnia 2017 r.

3. Ustawa o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego z 9 marca 2017 r.

4. Ustawa o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii z 20 lipca 2017 r.

5. Ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni z 10 stycznia 2018 r.

Proces legislacyjny od początku aktualnej kadencji parlamentu obarczony jest licznymi wadami. Niestety nie dostrzegamy żadnych działań, które miałyby na celu kompleksową poprawę jakości systemu stanowienia prawa. Pewną nadzieję na zmiany w tym obszarze niesie ze sobą powołanie Centrum Analiz Strategicznych, zapowiedziane w expose przez Pana Premiera Mateusza Morawieckiego.

Nasz Raport stanowi podsumowanie smutnej rzeczywistości, w której prawodawca zwyczajnie się nie stara. Wręcz przeciwnie, powielane są stare błędy, konserwuje się złe praktyki. Cierpią na tym obywatele, cierpią przedsiębiorcy, cierpi gospodarka. Taki stan rzeczy nie powinien trwać ani chwili dłużej. Liczymy na to, że niniejszy Raport przyczyni się do rozpoczęcia nie tyle debaty, co konkretnych prac zmierzających do uzdrowienia systemu stanowienia prawa w Polsce. Żeby to jednak nastąpiło, instytucje zaangażowane w proces legislacyjny powinny dokonać rachunku sumienia, wyznać żal za popełnione grzechy i powziąć mocne postanowienie poprawy.

Źródło: Pracodawcy RP