Władysław Reymont zapisał się na trwale w polskiej historii głównie za sprawą powieści „Chłopi”. Książka jest ciągle bardzo popularna i została również nagrodzona Nagrodą Nobla. Dziś przypada 94. rocznica tego wydarzenia.
Władysław Reymont urodził się 7 maja 1867 roku w Kobielach wielkich (województwo łódzkie). Jego matka wywodziła się ze zubożałej szlachty, ojciec był organistą, ale pomagał również przy różnych innych czynnościach parafialnych, jak choćby prowadzenie ksiąg metrykalnych. I to właśnie organistą miał zostać młody Władysław, ale te plany zupełnie się nie powiodły.
Niechęć do nauki
Wydaje się, że Reymont długo nie mógł znaleźć swojego miejsca. Odmówił nauki, tym samym nie godząc się na objęcie po ojcu zawodu organisty. Podróżował po Polsce i Europie i wykonywał różne zawody. Uczył się m.in. zawodu krawieckiego i został nawet czeladnikiem, a następnie pracował jako aktor. Dzięki ojcu znalazł zatrudnienie w Kolei Warszawsko – Wiedeńskiej i pracował m.in. w Lipcach, które później uczyni miejscem akcji swojej najsłynniejszej powieści. Już w tym czasie Reymont pisał swoje pierwsze wiersze. W latach 1897 – 1898 na łamach „Kuriera Warszawskiego” ukazywała się pierwsza powieść pisarza – „Ziemia obiecana”. Rok później doczekała się osobnego wydania. Władysław Reymont zawarł w niej obraz robotniczej Łodzi, która wówczas przeżywała swój rozkwit. Ukazana została niedola robotników a także zepsucie moralne kapitalistów wykorzystujących innych.
Chłopi
Do zdobycia większej niezależności finansowej Reymonta przyczynił się nieszczęśliwy wypadek. Zdarzył się on w 1900 roku na kolei i na jego skutek autor otrzymał wysokie odszkodowanie. Rok później rozpoczął pracę nad swoją najsłynniejszą powieścią, jaką niewątpliwie są „Chłopi”. Akcję książki umieścił we wsi Lipce (dziś Lipce Reymontowskie), ukazując życie tytułowych chłopów. Powieść została podzielona na cztery części, zatytułowane od poszczególnych pór roku. Reymont ukazał społeczność chłopską „od środka”, ich podporządkowanie rytmowi rocznemu oraz kościelnemu. Powieść jest pisana gwarą, co dodaje jeszcze książce autentyczności. W 1924 roku Reymont za tą powieść otrzymał literacką Nagrodę Nobla. Jego konkurentem był wówczas m.in. Stefan Żeromski.
Okres powojenny
W między czasie autor zajmował się też inną twórczością, m.in. pisząc na temat rewolucji rosyjskiej z 1905 roku. Przed 1914 rokiem był również członkiem Ligi Narodowej, a do końca życia zasiadał w Kapitule Orderu Odrodzenia Polski. Jego ostatnia słynna powieść pt. „Bunt” powstała już w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Autor pisze w niej o buncie zwierząt przeciwko człowiekowi. Zwierzęta mówią o budowaniu świata równego i sprawiedliwego, co kończy się zagładą. Powieść jest oczywistym nawiązaniem do rewolucji październikowej w Rosji. Przez długi czas była w Polsce zakazana i zapomniana, mogła ukazać się dopiero po upadku komunizmu. Władysław Reymont zmarł 5 grudnia 1925 roku w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w alei Zasłużonych. Jego serce wmurowano w filar bazyliki Świętego Krzyża w Warszawie.
Czytaj także: Cmentarz Łyczkowski we Lwowie – mauzoleum wybitnych Polaków
Fot.: Wikimedia/Wieralee
