Dokładnie 391 lat temu (20 czerwca 1624 r.) wojska Stanisława Koniecpolskiego rozgromiły armię tatarską, która najechała na nasze ziemie.
5 czerwca 1624 r. armia tatarska wkroczyła do Polski, łupiąc tereny, aż do Małopolski, paląc kościoły i wsie oraz biorąc chłopów w jasyr. Hetman Stanisław Koniecpolski mając tylko 1,5 tys. żołnierzy przygotował się w brodzie Dniestru pod Martynowem i zaczął powiększać swoje wojsko.
Powracający na czele Tatarów Kantymir Murza napotykał chłopskie zasieki i zasadzki. W tym czasie nasz hetman ściągnął wojska prywatne i kwarciane mając w ostateczności 5000 żołnierzy (4650 jazdy i 350 piechoty) i kilka działek.
Wracający Kantymir Murza odkrył zasadzkę i ruszył do przeprawy nad Haliczem, ok 15 km od Martynowa. Wówczas Koniecpolski postanowił obsadzić tamtejszą przeprawę. Kantymir Murza rozdzielił wojska na dwie części, jedna z nich ruszyła na Koniecpolskiego, druga na Martynów. Pierwsza część miała grać na czas by jasyr zdążył przejść przeprawą pod Martynowem. Gdy wojska polskie opuściły dogodny teren ruszył na nich ze wzgórz Kantymir. Po godzinnej walce wręcz Tatarzy rozpoczęli powolny odwrót, a gdy znaleźli się na łagodnym terenie Koniecpolski zarządził generalny odwrót. Po salwie z działek, rusznic i broni palnej z polskiego taboru Tatarzy spanikowali i rozpoczęli ucieczkę. W pogoń za nimi ruszyło 12 chorągwi pancernych. Polacy dopadli ich pod Martynowem i po kolejnej salwie Ci rozpoczęli przeprawę, wielu z nich zginęło podczas salw, wielu utonęło, a część przeprawiła się skacząc z wysokiego brzegu do Dniestru. Będąc na drugim brzegu Kantymir chciał ruszyć do kontrnatarcia jednak wyniku ostrej salwy z broni palnej zaniechał planu i rozpoczął odwrót, a właściwie ucieczkę.
Tatarzy wyrżnęli mężczyzn i porzucili dzieci. Po 7 km Polscy pancerni dogonili Tatarów, uwolnili ludzi i bydło. Ostatnia ocalała grupa Tatarów została rozbita następnego dnia pod Chocimierzem, ok. 90 km od Martynowa. Dalszy pościg kontynuowali jedynie Czerkiesi będący na naszych usługach.
Z ponad 10 tys. Tatarów jedynie kilkuset dotarło z Kantymirem na Budziak uprowadziwszy małą ilość szlachty dla okupu.
Kantymir Murza został pobity dwa lata później pod Gniłą Lipą przez jednego z uczestników bitwy pod Martynowem – Stefana Chmielnickiego. Dążąc do przejęcia władzy na Krymie wszczął w 1635 r. wojnę domową, pobity dwa lata później został zamordowany.
Stanisław Koniecpolski dosłużył się tytułu hetmana wielkiego koronnego i księcia. Przed śmiercią w 1646 r. zdążył jeszcze rozgromić Szwedów pod Hamersztynem (1627), Trzcianem (1629) i Tatarów pod Ochmatowem (1644).
Czytaj także: 222. rocznica urodzin Aleksandra Fredry
Fot.: Józef Brandt „Odbicie Jasyru”/commons.wikimedia.org
