Armia Krajowa, największa siła podziemna w Polsce podczas II Wojny Światowej została rozwiązana 19 stycznia 1945 r., czyli równo 69 lat temu.
O Armii Krajowej słyszeli chyba wszyscy. Zanim jednak powstała w 1942 r. składała się z kilku organizacji. 27 września 1939 r. jeszcze podczas oblężenia Warszawy powstała Służba Zwycięstwu Polski, pod dowództwem gen. Michała Tokarzewskiego – Karaszewicza, nie odegrała ona wielkiej roli, gdyż 13 listopada tego samego roku zastąpiono ją Związkiem Walki Zbrojnej. Do marca 1940 r. dowódcą jej był Tokarzewski – Karaszewicz, a potem do kwietnia podlegała bezpośrednio gen. broni Kazimierzowi Sosnkowskiemu. Ten będąc we Francji wyznaczył na komendanta ZWZ płk/gen. bryg./gen. dyw. Stefana Roweckiego „Grota”. Od 1940 r. w szeregach ZWZ (później AK) znalazła się Gwardia Ludowa z zachowaniem autonomii, część Batalionów Chłopskich również weszło w skład ZWZ-AK.
W 1942 r. w skład ZWZ-AK weszła Narodowa Organizacja Wojskowa, która wystąpiła z AK po upadku powstania warszawskiego. W 1942 r. do ZWZ-AK wstąpiła Konfederacja Narodu, a w 1944 r. część Narodowych Sił Zbrojnych. AK przeprowadzało setki akcji dywersyjnych, ale największą siłą dysponowało latem 1944 r., w sile 390 tys. żołnierzy, w tym 10,8 tys. oficerów. Największymi akcjami była akcja „Burza” oraz powstanie warszawskie. W 1943 r. Niemcy aresztowali i zamordowali gen. „Grota”, a jego zastępca został gen. Tadeusz Komorowski „Bór”, który po powstaniu trafił w ręce Niemców i później do Anglii.
Czytaj także: Zarys historii Armii Krajowej
Ostatnim dowódcą AK był gen. Leopold Okulicki „Niedźwiadek”, który został zamordowany przez Sowietów. W trakcie wojny poległo 100 tys. żołnierzy i oficerów AK, a 50 tys. zostało wywiezionych do ZSRR. Wielu kontynuowało walki po wojnie z Sowietami w ramach Delegatury Sił Zbrojnych, Ruchu Oporu Armii Krajowej, Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, Konspiracyjnego Wojska Polskiego, Narodowej Organizacji Wojskowej, Narodowych Sił Zbrojnych, Wielkopolskiej Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Warta” i innych.
Fot. Grafika Patriotyczna
