• Redakcja
  • Regulamin
  • Kontakt
  • Patronat medialny
wMeritum.pl
  • Wiadomości
    • Wszystkie
    • Wiadomości z Europy
    • Wiadomości z Polski
    • Wiadomości ze Świata
    Trump o relacjach z Polską na spotkaniu z Zełenskim. Padły znaczące słowa

    Trump ma dość Zełenskiego i Putina? „Dzieci na placu zabaw”

    Tragedia na S17. Nie żyje ojciec i syn

    Tragedia na S17. Nie żyje ojciec i syn

    To jest rząd, którego chcą Polacy. Znamy wyniki sondażu

    To jest rząd, którego chcą Polacy. Znamy wyniki sondażu

    Koszmar niedaleko Wieliczki. Nie żyje trzech nastolatków, ujawniono kulisy tragedii

    Koszmar niedaleko Wieliczki. Nie żyje trzech nastolatków, ujawniono kulisy tragedii

    Izrael złoży skargę na Polskę? Chodzi o zachowanie naszych kibiców

    Izrael złoży skargę na Polskę? Chodzi o zachowanie naszych kibiców

    Kaczyński

    Kaczyński dał sygnał ws. Konfederacji. „Walczyć z Konfederacją”

  • Gospodarka
  • Sport
  • Historia
  • Kultura
  • Publicystyka
  • Moto
  • Styl życia
  • Podróże po Polsce
  • Zakupy
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
wMeritum.pl
  • Wiadomości
    • Wszystkie
    • Wiadomości z Europy
    • Wiadomości z Polski
    • Wiadomości ze Świata
    Trump o relacjach z Polską na spotkaniu z Zełenskim. Padły znaczące słowa

    Trump ma dość Zełenskiego i Putina? „Dzieci na placu zabaw”

    Tragedia na S17. Nie żyje ojciec i syn

    Tragedia na S17. Nie żyje ojciec i syn

    To jest rząd, którego chcą Polacy. Znamy wyniki sondażu

    To jest rząd, którego chcą Polacy. Znamy wyniki sondażu

    Koszmar niedaleko Wieliczki. Nie żyje trzech nastolatków, ujawniono kulisy tragedii

    Koszmar niedaleko Wieliczki. Nie żyje trzech nastolatków, ujawniono kulisy tragedii

    Izrael złoży skargę na Polskę? Chodzi o zachowanie naszych kibiców

    Izrael złoży skargę na Polskę? Chodzi o zachowanie naszych kibiców

    Kaczyński

    Kaczyński dał sygnał ws. Konfederacji. „Walczyć z Konfederacją”

  • Gospodarka
  • Sport
  • Historia
  • Kultura
  • Publicystyka
  • Moto
  • Styl życia
  • Podróże po Polsce
  • Zakupy
Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
wMeritum.pl
Strona Główna Historia

Archeolodzy zbadali średniowieczne szkło ze Śląska. Wiadomo, kiedy pojawiły się w tym miejscu pierwsze huty

1 czerwca 2023
Kategorie: Historia, Polski, Wiadomości, Wiadomości z Polski
Archeolodzy zbadali średniowieczne szkło ze Śląska. Wiadomo, kiedy pojawiły się w tym miejscu pierwsze huty
UdostępnijPodaj dalejUdostępnijWyślij

Do XIII w. większość szkła była sprowadzana na teren Śląska – a nie jak do tej pory sądzono – wytwarzana lokalnie. To jeden z efektów badań nad średniowiecznym szkłem z tego rejonu. Lokalne huty szkła pojawiły się na Śląsku dopiero w XIV w. – ustalili badacze.

Średniowieczne zabytki szklane z terenu Śląska do ostatnich lat były słabo znane zarówno wśród archeologów, jak i naukowców innych specjalności.

„Były co prawda odkrywane w czasie wykopalisk, ale rzadko tego typu znaleziska publikowano” – opowiada w rozmowie z PAP badaczka z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN we Wrocławiu, Sylwia Siemianowska, która od 2012 r. brała udział w kilku projektach związanych z badaniem szklanych zabytków z terenu Śląska (w tym finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki).

Czytaj także: Archeolog: najstarsze wyroby szklane odkryte w Polsce pochodzą z Egiptu i Mezopotamii

W ich wyniku grupa badaczy, w której znaleźli się też dr Aleksandra Pankiewicz z Instytutu Archeologii UWr i Krzysztof Sadowski, dotarła do kilkunastu tysięcy fragmentów zabytków szklanych z okresu średniowiecza, znajdujących się w magazynach od kilkudziesięciu lat. Większość z nich trafiła do nich w wyniku szeroko zakrojonych wykopalisk archeologicznych prowadzonych w latach 50. i 60. XX w. z okazji tysiąclecia państwa polskiego. Jednak badany przez nich zbiór obejmuje także przedmioty znalezione w ostatnich latach, w trakcie tzw. badań ratowniczych.

„Okazało się, że wśród nich są zarówno fragmenty zabytków pochodzących z bardzo odległych rejonów – Syrii, Egiptu, Rusi czy Bizancjum oraz Europy Zachodniej, ale również takie, które wykonywano lokalnie” – opowiada Siemianowska. Pomocne w czasie ich badań były specjalistyczne analizy chemiczne – takiej procedurze poddano ok. 700 przedmiotów. „Tego typu badania należą do jednych z największych w skali Polski” – uważa Siemianowska.

Naukowcom udało się ustalić, że w okresie od X do XIII w. wśród szklanych przedmiotów na Śląsku dominowały drobne wyroby – była to biżuteria w postaci paciorków, pierścionków, obrączek, a czasem nawet bransolet albo pionków do gier. Dzięki najnowszym analizom dowiedziono, że w tym czasie bransolety i naczynia szklane były importowane z terenu Rusi i Bizancjum. Natomiast lokalne huty pojawiły się dopiero w XIII w. wraz z przybyciem na Śląsk osadników z terenu Niemiec i Czech, którzy przywieźli ze sobą technologiczny know-how. „W badaniach nad lokalną wytwórczością szklarską analizy składu chemicznego szkła były rozstrzygające” – kwituje ekspertka.

Od XIII w. drobnej biżuterii było na Śląsku coraz mniej – opowiada badaczka. Za to na większą skalę pojawiły się szklane naczynia – głównie wydłużone puchary, które osiągały nawet pół metra wysokości! Nad piwnicą świdnicką we Wrocławiu widnieje do dziś relief, która obrazuje mężczyzn pijących piwo z takich naczyń. Część z nich była wytwarzana w lokalnych hutach, głównie na terenie Karkonoszy. Ale znane są też fragmenty szklanych lamp oliwnych, których używano w bliskowschodnich meczetach. Takie zabytki odkryto w czasie wykopalisk we Wrocławiu czy w miejscu dawnego zamku piastowskiego w Opolu. W jaki sposób pojawiły się w tych miastach?

„Mogły tam trafić za pośrednictwem kupca – w wyniku dalekosiężnego handlu. Mogły być też darem od obcego władcy, który przybył wraz z poselstwem. Jeszcze inną możliwością jest ich przywiezienie przez rycerzy jednej z krucjat na Bliskim Wschodzie. Możliwości jest dużo” – uważa badaczka.

Wytwarzane na Śląsku późnośredniowieczne wyroby szklane miały z reguły różne odcienie koloru zielonego. „Ówcześni śląscy hutnicy nie znali technologii ani nie mieli złóż, które umożliwiałyby im wytop szkła bezbarwnego – takie sprowadzano z Włoch czy z Francji. Były to głównie niskie pucharki, z których mieszczanie delektowali się winem” – opowiada badaczka.

Naukowcy ustalili również, że między Górnym a Dolnym Śląskiem istniały wyraźne różnice dot. wykorzystania i wytwarzania szkła. Na Dolnym Śląsku ze względu na lepszy dostęp do złóż, lokalnych wyrobów szklanych było zdecydowanie więcej. Natomiast na Górnym – ich miejsce zajmowały szkliwione naczynia ceramiczne – znajomość tej techniki przybyła, zdaniem naukowców, z Bizancjum lub Rusi.

Późnośredniowieczne huty szkła były zlokalizowane poza dużymi ośrodkami miejskimi – tam, gdzie był opał i dostęp do piasku, z którego powstaje szkło. Nieco wcześniej, w obrębie wczesnośredniowiecznych grodów – wczesnych miast, m.in. we Wrocławiu, Opolu czy Niemczy – najprawdopodobniej istniały niewielkie pracownie wyposażone w małe tygle i paleniska. Tam wykorzystywano szklane półprodukty w postaci podłużnych pałek lub prętów szklanych do wyrobu drobnej, szklanej biżuterii. „Niejednokrotnie rzemieślnik bywał jednocześnie kupcem” – uważa badaczka.

Natomiast większe formy – naczynia – powstawały od razu na terenie hut. Do ich wytworzenia potrzebne były bowiem bardzo wysokie temperatury i odpowiedni sprzęt.

„Wyroby szklane w średniowieczu były drogie i ekskluzywne. Posiadali je zatem najbogatsi – mieszczanie, kupcy, duchowieństwo lub osoby związane z dworem. Szklanych naczyń używano na ważnych ucztach, a mrok w komnatach rozświetlały niejednokrotnie właśnie szklane lampy. Natomiast drobne paciorki we wczesnym średniowieczu pełniły nie tylko rolę ozdób, ale były też ekwiwalentem pieniędzy” – podsumowuje ekspertka.

Źródło: Serwis Nauka w Polsce – www.naukawpolsce.pap.pl
Fot.: pixabay.com

Tagi ArcheologiabadaniahutyŚląskśredniowieczeszkoło
UdostępnijTweetUdostępnijWyślij

© 2013-2021 wMeritum.pl | Realizacja: Media Machine

Brak wyników
Zobacz wszystkie wyniki
  • Wiadomości
  • Gospodarka
  • Sport
  • Kultura
  • Historia
  • Publicystyka
  • Moto
  • Koronawirus

© 2013-2021 wMeritum.pl | Realizacja: Media Machine