Damian Małecki – Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Droga do zwycięstwa [recenzja]

Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” jest organizacją, która w świadomości szerokiej opinii publicznej została niemal całkowicie zapomniana. Stało się tak pomimo ogromnego wkładu ruchu sokolego w rozbudzanie tożsamości narodowej i w odzyskanie niepodległości po latach zaborów. Objęta naszym patronatem książka Damiana Małeckiego pt. „Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Droga do zwycięstwa” jest kolejną cegiełką mającą odbudować pamięć o druhach sokolich.

Dzieje Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” sięgają roku 1867. Na wzór czeski powołano na ziemiach polskich (we Lwowie) pierwsze zalążki nowej organizacji mającej za zadanie krzewienie kultury fizycznej i duchowej. Pomimo licznych trudności sprawianych przez zaborców, „Sokół” rozwijał się dość sprawnie stając się wkrótce emanacją narodowych aspiracji niepodległościowych, co druhowie udowodnili swoją ogromną – a może i decydującą – rolą w powstaniach: Wielkopolskim, Śląskich i wojnie 1920 r. O wkładzie Sokolstwa w rozwój polskiego sportu może świadczyć fakt, że pierwszy mecz tak popularnej dziś piłki nożnej został rozegrany na ziemiach polskich właśnie pomiędzy dwiema drużynami Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” z Krakowa i Lwowa. Także harcerstwo, o czym niewielu dziś pamięta, narodziło się i rozwinęło z inspiracji i pod auspicjami członków „Sokoła”.

>>Czytaj także: Sławomir Cenckiewicz – Atomowy szpieg. Ryszard Kukliński i wojna wywiadów [recenzja]

Książka Damiana Małeckiego ukazuje ogólny zarys powstania Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” na ziemiach polskich. Autor przywołując liczne cytaty z powodzeniem oddające charakter i nastroje społeczne panujące ówcześnie wokół nowej organizacji. Małecki pochyla się zwłaszcza nad Okręgiem Leszczyńskim, przy opisie którego z mozołem rekonstruuje kolejne składy zarządów i rozwój struktur. Sam autor zaznacza jeszcze we wstępie, że „Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Lesznie może być dla historyka i badacza przykładem typowego gniazda miejskiego”, na podstawie dziejów którego można wyrobić sobie pogląd na działalność struktur na terenie całego kraju.

„Towarzystwo Gimnastyczne Sokół. Droga do zwycięstwa” nie jest typową monografią historyczną ponieważ nie skupia się tylko na jednym wybranym okręgu, ale ukazuje też szeroki zarys funkcjonowania całej organizacji. Małecki oparł się na sporej bibliografii, biorąc pod uwagę małą ilość prac poświęconych wybranemu tematowi. Praca opiera się w dużej mierze na pogłębionej analizie czasopism z epoki i źródeł drukowanych co niewątpliwie stanowi duży walor poznawczy, jednak – co zaskakuje – wykorzystano stosunkowo małą ilość innych materiałów archiwalnych. Jakkolwiek autor sam zaznacza, że celem książki nie jest wyczerpujące przedstawienie całości dziejów Sokolstwa, a ma ona wyłącznie „zaspokoić pierwszą ciekawość i zachęcić do przyjrzenia się działalności, jaką prowadził Sokół”. Należy uznać, że tak zarysowane założenia książka spełnia z nawiązką. Dlatego warto po nią sięgnąć aby zapoznać się z dziejami tej wielce zasłużonej organizacji, której duch odradza się współcześnie m.in. za sprawą takich książek jak praca Damiana Małeckiego.

Autor: Damian Małecki

Tytuł: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Droga do zwycięstwa

Wydawca: Wydawnictwo Kasper

Liczba stron: 240

Fot.: materiały prasowe