Ponad 350 ekspertów z całego świata osiągnęło konsensus dotyczący metod trwałej eliminacji zagrożenia wirusem SARS-CoV-2 i podobnymi epidemiami, które mogą pojawić się w przyszłości. Rekomendacje dotyczące dalszych, szeroko zakrojonych działań opublikowało czasopismo naukowe „Nature”.
W debacie zorganizowanej w Warszawskim Uniwersytecie Medycznym polscy eksperci omówili dotychczasowe doświadczenia w zakresie walki z pandemią COVID-19, jak również odnieśli się do wypracowanego przez ekspertów globalnego konsensusu w celu ochrony zdrowia i życia osób najbardziej zagrożonych zakażeniem COVID-19.
Do października 2022 r. na świecie odnotowano ponad 630 mln przypadków zakażenia SARS-CoV-2 i ponad 6,5 mln zgonów. Według niektórych szacunków, liczba ofiar pandemii mogła przekroczyć nawet 20 mln.
Ponieważ COVID-19 nadal stanowi zagrożenie dla systemów opieki zdrowotnej, w szczególności poprzez budzące niepokój nowe warianty, 386 ekspertów z całego świata osiągnęło konsensus (#COVIDconsensus) dotyczący metod trwałej eliminacji zagrożenia, jakim jest wirus SARS-CoV-2 oraz zaleceń, które pozwolą bronić się przed pandemiami w przyszłości.
Wyniki badania przeprowadzonego przez Barcelona Institute for Global Health (ISGlobal) opublikował w najnowszym numerze magazyn „Nature”. Według specjalistów z różnych dyscyplin z ponad 100 państw, zagrożenie związane z COVID-19 nie zostało zażegnane. Dla ratowania zdrowia i życia osób najbardziej zagrożonych potrzebne są dalsze skoordynowane, szeroko zakrojone działania, które pozwolą bronić się przed pandemią bez zwiększania obciążeń społecznych.
Eksperci panelu ocenili, że reakcja świata na pandemię nie może być uznana za wystarczającą. Wskazali, że utrudniły ją czynniki polityczne, społeczne i behawioralne, m.in. takie jak fałszywe informacje rozprzestrzeniane nie tylko w mediach społecznościowych, niechęć do szczepień przeciwko SARS-CoV-2, brak globalnej koordynacji oraz niesprawiedliwa dystrybucja sprzętu, szczepionek i leków.
„Każdy kraj zareagował inaczej i często nieodpowiednio, co w znacznej mierze wynikło z braku porozumienia, a także jasno określonych celów” – powiedział prof. Jeffrey V. Lazarus, badacz ISGlobal i koordynator badania.
„Wirus SARS-CoV-2, który jest stosunkowo niewielkim drobnoustrojem, zawierającym kilkanaście genów, był w stanie w tak znaczący sposób wpłynąć na funkcjonowanie całego świata. COVID-19 był i jest wyzwaniem dla nauki, życia społecznego, medycyny, gospodarki. Chcę podkreślić, że nauka stanęła tu na wysokości zadania. Identyfikacja wirusa i opracowanie testu wykrywającego zakażenie trwało nie miesiące, nie lata a tygodnie. Szczepionka pojawiła się po jedenastu miesiącach, kiedy opracowanie tradycyjnej szczepionki trwa 15-20 lat. Z kolei w styczniu tego reku zarejestrowano pierwsze leki przeznaczone do zwalczania infekcji koronawirusem dla pacjentów niewymagających hospitalizacji” – powiedział w środę prof. Zbigniew Gaciong, rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego otwierając debatę.
Jak wskazał, „to, z czym zostawił nas COVID-19, to tzw. dług zdrowotny”. Miliony pacjentów onkologicznych oraz osób cierpiących na choroby przewlekłe doświadczyło niebezpiecznych opóźnień w dostępie do opieki zdrowotnej. Następstwa zdrowotne, w tym tzw. długi covid wciąż stanowi znaczące zagrożenie dla rekonwalescentów. Wiele osób nadal cierpi z powodu różnego rodzaju powikłań po przejściu zakażenia covid. Trwały ślad zostawia także w psychice, zwłaszcza u osób, które przeszły chorobę bardzo ciężko, lub straciły kogoś bliskiego.
Multidyscyplinarny panel specjalistów ds. ochrony zdrowia, w skład którego weszli także przedstawiciele organizacji pozarządowych i władz państwowych z ponad 100 krajów wydało dziesięć rekomendacji z najwyższym stopniem uzgodnień.
Zdaniem ekspertów, aby uzyskać gotowość na wypadek kolejnej pandemii, należy przyjąć wspólne podejście dla całego społeczeństwa, w tym dla wielu dyscyplin i sektorów, np. biznesu, społeczeństwa obywatelskiego, sektora technologicznego.
Kolejną istotną kwestią jest koordynacja działań między poszczególnymi ministerstwami w celu zapewnienia większej efektywności systemu opieki zdrowotnej, w tym zmniejszenie obciążenia szpitali i wzmocnienie roli podstawowej opieki zdrowotnej. Zdaniem specjalistów, ważna jest również promocja wielosektorowej współpracy mającej na celu przyspieszenie rozwoju nowych terapii, które można zastosować na wszystkich etapach zakażenia COVID-19 (opieka ambulatoryjna, hospitalizacja, długi covid).
Kolejnym zaleceniem jest utrzymanie koncepcji „szczepienia plus” obejmującej masowe szczepienia przeciwko COVID-19. W opinii naukowców rządy, prywatni darczyńcy oraz branża farmaceutyczna powinni skoncentrować się na finansowaniu prac mających na celu opracowanie szczepionek zapewniających długotrwałą ochronę przed wieloma mutacjami SARS-CoV-2.
Zdaniem specjalistów, konieczne jest także wspólne opracowanie komunikatów, które budują i wzmacniają zaufanie do naukowców i przedstawicieli władz odpowiedzialnych za zdrowie publiczne i walkę z pandemią. Bardzo ważne w tym kontekście jest aktywne zwalczanie tzw. fake newsów dotyczące szczepionek. Według naukowców istotne jest dostarczanie precyzyjnych, łatwo dostępnych informacji o pandemii i sposobach reagowania na nią.
W celu niwelowania nierówności pandemicznych, eksperci rekomendują umożliwienie producentom z krajów o niskich i średnich przychodach dostępu do transferu technologii, dzięki której mogliby zaoferować szczepionki i leki wysokiej jakości w przystępnych cenach. Konieczne jest także usunięcie barier ekonomicznych w dostępie do wiarygodnych testów PCR lub antygenowych.
Ważne są także inne środki profilaktyczne, jak również dostęp do optymalnego leczenia i wsparcia finansowego.
„Wyniki panelu wskazują, na co powinniśmy zwrócić uwagę i jak pracować, żeby następnym razem działać skuteczniej. Dotyczy to zarówno ewentualnej groźnej mutacji COVID-19, której pojawienia się nie można wykluczyć, jak i – szerzej – scenariusza reagowania na wybuch każdej pandemii” – powiedział prof. Mariusz Gujski, Dziekan Wydziału Nauk o Zdrowiu WUM, współautor artykułu i uczestnik badania.
Źródło: Serwis Nauka w Polsce – www.naukawpolsce.pap.pl, Autorka: Milena Motyl
