19 września przy ul. Matejki w Warszawie odbyła się uroczystość odsłonięcia pomnika, którym upamiętniono węgierskich żołnierzy pomagających powstańcom warszawskim. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Instytut Pamięci Narodowej i Węgierski Instytut Kultury w Warszawie. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele władz Polski oraz Węgier.
Dzisiaj do łańcucha polsko-węgierskiej przyjaźni dokładamy kolejne ogniwo, pomnik upamiętniający węgierskich żołnierzy, którzy wbrew politycznym sojuszom udzielili pomocy Polsce walczącej i żołnierzom Armii Krajowej – powiedział Jarosław Szarek prezes IPN.
Jego zdaniem Węgrzy, którzy pomagali Polakom podczas Powstania w 1944 roku, poszli śladem Pala Tekekiego – „wielkiego przyjaciela Polski” – który pomagał naszym rodakom w 1920 roku, podczas wojny z bolszewikami.
Czytaj także: Geostrategia, czas na radykalne zmiany
W 1939 roku powiedział Hitlerowi, że wbrew sojuszom prędzej wysadzi tory kolejowe, niż weźmie udział w agresji na Polskę, i że węgierski honor nie pozwala podjąć żadnej agresji wobec Polski – powiedział prezes IPN. W tym kontekście przypomniał o węgierskiej 1 Dywizji Honwedów, która wiele ryzykowała pomagając Polakom. Ponadto stwierdził, że odsłaniając pomnik Polacy dają wyraz swojej pamięci.
Podczas uroczystości głos zabrał także wiceminister obrony narodowej Węgier Tamás Vargha. Polityk zwrócił uwagę na to jak wiele ryzykowali węgierscy żołnierze decydując się pomagać powstańcom.
W roku 1944, mimo roli jaką odgrywały Węgry walczące przeciwko armii sowieckiej oraz neutralności względem Polaków w historii Powstania Warszawskiego, węgierscy oficerowie i żołnierze odegrali role pozytywne w imię tysiącletniej przyjaźni – powiedział minister Vargha.
Na odsłoniętym pomniku zamieszczono napis w języku polskim i węgierskim:
„Pamięci Węgierskich Honwedów, którzy podczas Powstania Warszawskiego w 1944 roku przekazywali broń i amunicję żołnierzom Armii Krajowej, pielęgnowali rannych, pomagali polskim braciom. Z dumą wspominamy tych węgierskich bohaterów, którzy poświęcili swoje życie walcząc po stronie polskich powstańców”.
W Warszawie trwa uroczystość ku czci węgierskich żołnierzy, którzy wsparli Powstańców Warszawskich -z udziałem prezesa #IPN Jarosława Szarka pic.twitter.com/Lqx88UxTdv
— IPN (@ipngovpl) 19 września 2017
IPN informuje, że w związku z uroczystością, wspólnie z Węgierskim Instytutem Kultury, wydano broszurę w dwóch językach, którą zatytułowano: „Polacy to nasi przyjaciele. Węgrzy i Powstanie Warszawskie 1944”. Można w niej znaleźć wiele tekstów o polsko-węgierskich relacjach z tamtych czasów, oraz fotografie.
Zachęcamy do zapoznania się z pełną relacją. Jest dostępna pod tym adresem: Uroczystość odsłonięcia pomnika pamięci Węgierskich Honwedów, którzy wsparli Powstańców Warszawskich – Warszawa, 19 września 2017