Maria Skłodowska-Curie, Hilary Koprowski, Janusz Korczak, Władysław Reymont, Ignacy Daszyński i Roman Dmowski zostali m.in. uhonorowani pośmiertnie przez prezydenta Andrzeja Dudę Orderem Orła Białego. Te osoby na przestrzeni stulecia w wyjątkowy sposób przysłużyły się Rzeczypospolitej – mówił.
Uroczystość wręczenia odznaczeń z okazji Narodowych Obchodów Setnej Rocznicy Odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej odbyła się w niedzielę na Zamku Królewskim w Warszawie.
Prezydent podkreślił, że to odznaczenia dla niezwykłych Polaków w wyjątkowym roku, roku stulecia odzyskania niepodległości. Zaznaczył, że zaproponował Kapitule Orderu Orła Białego, by w tym roku przyznać je w sposób wyjątkowy. „Aby przyznać je tym, którzy na przestrzeni stulecia w wyjątkowy sposób przysłużyli się Rzeczypospolitej, a tego wielkiego, wspaniałego odznaczenia nie dostali. Choć bez wątpienia każdemu z nich się ono należało” – powiedział.
Czytaj także: Prezydent odznaczy pośmiertnie wybitnych Polaków. Opublikowano listę 25 osób
„Pracowaliśmy rzeczywiście razem z kapitułą rok, aby te osoby wybrać, wyłonić, to było często długie dyskusje. Listy nazwisk Polaków, którzy dokonali różnych odkryć, różnych chwalebnych czynów. Albo takich, którzy po prostu pracowali dla ojczyzny i byli ludźmi wybitnymi. Ostatecznie przyjęliśmy za absolutnie jednogłośną zgodą kapituły – przy mojej rzecz jasna całkowitej aprobacie – że właśnie te osoby, którym te odznaczenia przed chwilą zostały wręczone, je otrzymają” – mówił prezydent.
Jak zaznaczył czasem „aż dziw brał”, że ktoś tak wielki i tak słynny Orderu Orła Białego do tej pory nie dostał. „Cieszę się, że Polska mogła ten brak uzupełnić, podkreślając tę niezwykłą rolę, jaką dany człowiek odegrał w polskim życiu publicznym, polskim życiu naukowym, w polskim życiu kulturalnym, czy w budowaniu po prostu polskiego społeczeństwa, czy w budowaniu polskiego państwa” – wymieniał Andrzej Duda.
Podkreślił, że odznaczone osoby pochodzą z „bardzo różnych dziedzin”. „Z bardzo różnych też środowisk, z bardzo różnych też grup narodowych tej wielkiej Rzeczypospolitej, wielu narodów, taką – jaką ona była w okresie tego stulecia. Ale wszyscy oni byli Polakami i nie ma wątpliwości, że są to ordery przyznane dla Polaków (…) dlatego, że każdy z nich, patrząc na życie, patrząc na zasługi dla Polski, dla świata, z całą pewnością był polskim patriotą” – zaakcentował prezydent.
Wśród uhonorowanych znaleźli się: abp Antoni Baraniak SDB – sekretarz i kapelan prymasów Polski Augusta Hlonda i Stefana Wyszyńskiego, biskup pomocniczy gnieźnieński, a następnie arcybiskup metropolita poznański, sługa Boży Kościoła katolickiego; bp Juliusz Bursche – biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej, działacz niepodległościowy, członek Rady Stanu Królestwa Polskiego, więziony i torturowany przez hitlerowców, gorliwy patriota i męczennik II wojny.
Wyróżnieni zostali także: Ignacy Daszyński – polityk, działacz społeczny i niepodległościowy, premier Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej (tzw. rządu lubelskiego), marszałek Sejmu w latach 1928-1930, oraz Roman Dmowski – jeden z czołowych działaczy niepodległościowych, polityk, dyplomata, publicysta, współzałożyciel, przywódca i główny twórca programu polskiego ruchu narodowego. Ordery otrzymali także: ks. Szymon Fedorońko – duchowny prawosławny, naczelny kapelan wyznania prawosławnego Wojska Polskiego, zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Katyniu; Halina Konopacka-Matuszewska – lekkoatletka, pierwsza polska złota medalistka olimpijska, działaczka sportowa, malarka, poetka i dziennikarka, bohaterka akcji ratowania złota ze skarbca Banku Polskiego; a także Hilary Koprowski – lekarz, wirusolog i immunolog, twórca szczepionki przeciwko wirusowi polio wywołującemu chorobę Heinego-Medina.
Na liście znaleźli się również: Janusz Korczak (Henryk Goldszmit) – pisarz, pedagog, lekarz, publicysta, działacz społeczny, wielki orędownik praw dziecka, ofiara Holocaustu; Wojciech Kossak – jeden z najbardziej znanych, cenionych i płodnych malarzy polskich, czołowy reprezentant nurtu historycznego i batalistycznego, major kawalerii Wojska Polskiego; Zofia Kossak-Szczucka – wybitna powieściopisarka, organizatorka pomocy Żydom w okupowanej przez Niemcy Polsce, uczestniczka Powstania Warszawskiego; Leon Kryczyński (Mirza Najman) – prawnik, historyk, działacz społeczny, wybitny przedstawiciel społeczności Tatarów w Polsce; Kornel Makuszyński – prozaik, poeta, felietonista, krytyk teatralny i publicysta, jeden z najpoczytniejszych pisarzy okresu międzywojnia oraz Olga Drahonowska-Małkowska – współtwórczyni i jedna z najbardziej zasłużonych działaczek polskiej gałęzi ruchu skautowego.
Ordery otrzymali także: Andrzej Małkowski – działacz niepodległościowy, jeden z głównych twórców i teoretyków harcerstwa; Stanisław Mierzwa – adwokat i działacz ruchu ludowego, jeden ze skazanych w procesie szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego; Jędrzej Moraczewski – polityk, działacz niepodległościowy, żołnierz Pierwszej Brygady Legionów Polskich, premier i minister w rządzie II RP; Leon Petrażycki – wybitny prawoznawca, socjolog prawa, filozof i działacz polityczny; Maciej Rataj – filolog klasyczny, polityk, działacz społeczny i niepodległościowy, marszałek Sejmu, pełniący obowiązki prezydenta RP, oraz Władysław Stanisław Reymont – jeden z najwybitniejszych i najpoczytniejszych prozaików polskich, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, społecznik i działacz patriotyczny; Maria Skłodowska-Curie – wybitna polska uczona, dwukrotna laureatka Nagrody Nobla, fundatorka Instytutu Radowego w Warszawie.
Wyróżnieni zostali poza tym: Stanisław Sosabowski – działacz niepodległościowy, pułkownik dyplomowany Wojska Polskiego, a następnie generał brygady Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, organizator i dowódca 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej – pierwszego oddziału tego typu w dziejach polskiego oręża; Baruch Steinberg – naczelny rabin Wojska Polskiego, zamordowany przez NKWD w Katyniu; Karol Szymanowski – wybitny kompozytor, pianista i pedagog, rektor Konserwatorium Muzycznego w Warszawie (obecnie Uniwersytet Muzyczny im. Fryderyka Chopina), odznaczony Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski, oraz Stefan Żeromski – pisarz, publicysta, dramaturg, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli Młodej Polski, nazywany „sumieniem narodu” i „sumieniem polskiej literatury”.
Odznaczenia odebrali członkowie rodzin i przedstawiciele instytucji muzealnych.
Prezydent nadał także Order Orła Białego Stefanowi Banachowi. To jeden z najwybitniejszych matematyków XX w., światowej sławy autor oryginalnych rozwiązań, twierdzeń i prawideł, twórca oraz lider, wraz z Hugonem Steinhausem, lwowskiej szkoły matematycznej. Jak poinformowano, odznaczenie ma zostać przekazane rodzinie w późniejszym terminie.
Źródło: Serwis Nauka w Polsce – www.naukawpolsce.pap.pl Autorka: Anna Kondek-Dyoniziak
