S. Radwański Żołnierz Akcji Specjalnej NSZ. Wspomnienia [RECENZJA]

Dekady komunizmu w Polsce sprawiły, że najnowsza historia Polski jest w dużej mierze zafałszowana, a wiele jej wątków pozostaje białymi plamami. Przed współczesnymi historykami stoi wielkie wyzwanie przeprowadzenia rzetelnych badań naukowych umożliwiających dotarcie do prawdy historycznej. Wspomnienia Stanisława Radwańskiego, żołnierza Akcji Specjalnej Narodowych Sił Zbrojnych są ważną publikacją, która niewątpliwie posłuży jako źródło dla badaczy dziejów tej wyklętej przez komunistycznego okupanta formacji niepodległościowej.

Wspomnienia Radwańskiego zostały spisane przez jego żonę Estelę i syna Witolda. Cała rodzina zamieszkiwała na emigracji, dzięki czemu Stanisław, były żołnierz Akcji Specjalnej NSZ mógł dzielić się z krewnymi wspomnieniami z czasów wojny. Weterani, którzy pozostali w kraju nie opowiadali o swoich przeżyciach nawet najbliższym. Skala represji jakich doznawali ze strony komunistycznych władz, w wielu przypadkach bardzo skutecznie zmusiła ich do milczenia. Bali się mówić o swojej walce, nie chcąc narażać rodzin na niebezpieczeństwo. Dzisiejsi historycy zostali w ten sposób pozbawieni wielu cennych relacji mogących rzucić nowe światło na dzieje zbrojnego podziemia antykomunistycznego.

Treść publikacji przybliża czytelnikowi realia walki konspiracyjnej w okupowanej Polsce. Poznajemy pewne fakty mogące rzucić światło na sposób funkcjonowania i organizacji podziemnych oddziałów Narodowych Sił Zbrojnych. Radwański był żołnierzem komórki likwidacyjnej, a tego typu wspomnienia są tym cenniejsze ponieważ należą do rzadkości. Jego późniejsze losy wiązały się tragicznym aresztowaniem przez Niemców, brutalnym przesłuchaniem i zesłaniem do obozu koncentracyjnego. Choć wiele razy śmierć była blisko, ostatecznie Radwańskiemu udało się przetrwać wojnę, po której został zmuszony pozostać na emigracji.

Wspomnienia Stanisława Radwańskiego są nie tylko ważnym dla historyków źródłem naukowym, ale są przede wszystkim świetną lekturą. Jedynym minusem jest fakt, że są zbyt krótkie. Można odnieść wrażenie, że Radwański jednak nie podzielił się z rodziną wszystkimi wspomnieniami. Być może były dla niego zbyt bolesne i nie chciał nimi obciążać bliskich, a może zaważył na tym fakt, że były spisywane wiele lat po wydarzeniach. Niemniej, każdy pasjonat dziejów polskiego podziemia niepodległościowego powinien zapoznać się z tą pasjonującą publikacją.

Tytuł: Stanisław Radwański Żołnierz Akcji Specjalnej Narodowych Sił Zbrojnych
Autor: Estela Radwańska, Witold Radwański
Wyd.: Fundacja im Kazimierza Wielkiego, Lublin 2016
Liczba stron: 84

Fot.: fkw.edu.pl