1 września 1939 – rocznica wybuchu II wojny światowej

1 września 1939 o 4:34, bez wypowiedzenia wojny i ogłoszenia mobilizacji, wojska niemieckie zgodnie z planem Fall Weiss, uderzyły na Polskę na całej długości polsko-niemieckiej granicy oraz z terytorium Moraw i Słowacji, co spowodowało iż łączna długość frontu wyniosła ok. 1600 km stawiając Polskę w niekorzystnym położeniu strategicznym. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Ignacy Mościcki wydał odezwę, w której po oświadczeniu o niesprowokowanej agresji Niemiec przeciwko Polsce wezwał naród do obrony wolności i niepodległości kraju.

Niemcy skoncentrowali przeciwko Polsce 1,8 miliona żołnierzy uzbrojonych w 2800 czołgów, około 3000 samolotów i 10 000 dział. Słowacja wystawiła Armie Polową Bernolak i nieliczne lotnictwo. Polsce udało się zmobilizować około miliona żołnierzy, 880 czołgów, 400 samolotów i 4300 dział.

Wieści z frontu i z zagranicy – 1 września 1939

• 4:34 – 3. eskadra 1. pułku bombowców nurkowych por. Bruno Dilleya zbombardowała przyczółki mostu kolejowego w Tczewie.
• 4:42 – I dywizjon 76 pułku Luftwaffe bombowców nurkowych imienia Immelmanna, pod dowództwem kapitana Waltera Siegela rozpoczął bombardowanie Wielunia.
• 4:45 – niemiecki pancernik szkolny „Schleswig-Holstein” rozpoczął ostrzał Westerplatte, Wojskowej Składnicy Tranzytowej na terenie Wolnego Miasta Gdańska, bronionej przez załogę (około 200 żołnierzy) pod dowództwem mjr. Henryka Sucharskiego i kpt. Franciszka Dąbrowskiego.
• 7:00 – ginie pod Krakowem pierwszy polski lotnik, kpt. Mieczysław Medwecki, as wyższego pilotażu, dowódca 2. Dywizjony III Pułku Lotniczego, działającego w składzie Armii Kraków, zestrzelony na swoim P-11c podczas startu z lotniska Balice przez Franka Neubarta z 2 pułku Stukasów Immelmann.
• 7:30 – pierwsze zestrzelenie zanotował ppor W. Gnyś – zestrzelił dwa bombowce Do 17E.
• Od rana Niemcy prowadzą bombardowanie Pucka, Tczewa, południowej Wielkopolski, Częstochowy, Krakowa, Górnego Śląska, Gdyni, Pucka, Helu.
• Około godziny 18.00 niemieckie bombowce Ju-87 zaatakowały stawiacz min ORP Gryf i 6 trałowców, szkolny torpedowiec ORP Mazur został zatopiony przez lotnictwo niemieckie w porcie gdyńskim.
• Odezwa Prezydenta RP Ignacego Mościckiego ogłaszająca wprowadzenie stanu wojennego :
  

  „Obywatele Rzeczypospolitej! Nocy dzisiejszej odwieczny wróg nasz rozpoczął działania zaczepne wobec Państwa Polskiego, co stwierdzam wobec Boga i Historii. W tej chwili dziejowej zwracam się do wszystkich obywateli państwa w głębokim przeświadczeniu, że cały naród w obronie swojej wolności, niepodległości i honoru skupi się dookoła Wodza Naczelnego i sił zbrojnych oraz da godną odpowiedź napastnikowi, jak to się już nieraz działo w historii stosunków polsko-niemieckich. Cały naród polski, błogosławiony przez Boga, w walce o swoją świętą i słuszną sprawę, zjednoczony z armią, pójdzie ramię przy ramieniu do boju i pełnego zwycięstwa”

• Odezwa naczelnego dowódcy wojsk niemieckich gen. Waltera von Brauchitscha do Polaków na zajmowanych przez Wehrmacht terenach :
  

  Po przekazaniu mi przez Führera władzy wykonawczej na obszarach polskich okupowanych przez wojska niemieckie, podaję do wiadomości, co następuje:

  Do ludności ! Z woli Führera i Naczelnego Dowódcy sił zbrojnych wkroczyły w Wasz kraj wojska niemieckie.

  Na obszarach okupowanych przez wojska niemieckie naczelni dowódcy poszczególnych armii objęli władze wykonawczą. Należy się bezwzględnie stosować do ich rozkazów oraz do zarządzeń wszystkich niemieckich władz wojskowych. Siły zbrojne nie widzą w ludności cywilnej swego wroga, wszystkie postanowienia prawa międzynarodowego będą szanowane.

  Życie gospodarcze kraju oraz administracja są nadal czynne lub będą zorganizowane na nowo.

  Złożenie pracy jest wzbronione, bierny opór oraz sabotaż wszelkiego rodzaju będą uważane za czynność wrogą, skierowaną przeciw niemieckim siłom zbrojnym, i zwalczać się je będzie wszelkimi środkami.

  Każdy powinien się stosować do rozkazów wydanych w interesie każdego z osobna jak i ogółu.

  Główna Kwatera, dnia 1 września 1939 r.

  Naczelny Dowódca Wojska von Brauchitsch

• Obrona Poczty Polskiej w Gdańsku pod wodzą Konrada Guderskiego. Polacy poddają się po południu, kiedy budynek poczty zostaje podpalony ( widoczny na poniższym filmiku w 50 sekundzie wąż strażacki służył do rozlewania nie wody, a benzyny ). W miesiąc później walczący zostają rozstrzelani przez Niemców.
• Operacja Tannenberg. Rozpoczyna się niemiecki mord na ludności cywilnej, w tym zwłaszcza na polskich elitach na ziemiach zachodnich Rzeczypospolitej, dokonywany przez Selbstschutz ( oddziały dywersyjne rekrutujące się z niemieckiej ludności zamieszkałej w Polsce ) i oddziały policji bezpieczeństwa.
• Bitwa pod Mokrą ( okolice Częstochowy ) – Wołyńska Brygada Kawalerii z Grupy Operacyjnej Piotrków ( Armia Łódź ), dowodzona przez płk. Juliana Filipowicza, zdołała odeprzeć czołowe ataki niemieckiej 4. Dywizji Pancernej, która straciła  w wyniku tego starcia około 100 wozów bojowych. Jeden z pogromców niemieckich czołgów, kapral Leonard Żłób, jako pierwszy żołnierz polski tej wojny zostaje przedstawiony do odznaczenia orderem wojennym Virtuti Militari.
• Bój pod Krojantami. Dwa szwadrony 18. Pułku Ułanów Pomorskich brawurowym manewrem kawaleryjskim hamują marsz XIX Korpusu Pancernego gen. Heinza Guderiana w kierunku strategicznego węzła kolejowego w Chojnicach; w boju ginie dowódca pułku płk Kazimierz Mastalerz. Rodzi się mit o ataku z szablami na czołgi, wykorzystywana w propagandzie niemieckiej, a po wojnie także w debatach historyczno-politycznych epoki PRL.
• Początek zaciętej obrony polskiego wybrzeża w rejonie Gdyni i Oksywia. Dowództwem Lądowej Obrony Wybrzeża kieruje płk Stanisław Dąbek. Siłami Marynarki Wojennej dowodzi kontradm. Józef Unrug.
• W ogólnopolskim dzienniku Nasz Przegląd ukazuje się oświadczenie :
  

  Organizacja Syjonistyczna i naród żydowski stoją po stronie polskiej, gotowe do walki o swą godność i niepodległość. To oświadczenie winno być drogowskazem dla światowego żydostwa. Miejsce Żydów całego świata jest po stronie polskiej.

• Na posiedzeniu brytyjskiej Izby Gmin premier Neville Chamberlain zapowiada walkę aż do zniszczenia Niemiec. Rządy brytyjski i francuski zarządzają mobilizację powszechną w swoich krajach.

W taki oto sposób przebiegł pierwszy dzień najkrwawszego konfliktu w dziejach ludzkości…

Fot.: commons.wikimedia.org/ Ai6z83xl3g