26 marca odbędzie się pochówek doczesnych szczątek Józefa Franczaka ps. „Lalek”

Marek Franczak, syn Józefa Franczaka ps. „Lalek”, ostatniego Żołnierza Niezłomnego, poinformował, że pochówek szczątek doczesnych ojca odbędzie się 26 marca 2015 r. o godz. 10.00 w archikatedrze w Lublinie. Po 52 latach od śmierci…

Po uroczystej Mszy Świętej w intencji „Lalka” o godzinie 10.00 w Archikatedrze Lubelskiej nastąpi przejazd na Cmentarz Parafialny w Piaskach, gdzie o godz. 11.45 odbędzie się ceremonia dochówku, podczas której urna ze szczątkami śp. sierż. Józefa Franczaka zostanie złożona do grobu rodzinnego. Oprawę uroczystości zapewni wojskowa asysta honorowa z Dowództwa Garnizonu Warszawa.

„Lalek” był dowódcą drużyny i plutonu w III Rejonie Obwodu Lublin-Powiat ZWZ-AK, żołnierzem WiN, ostatnim partyzant podziemia niepodległościowego, który ukrywał się przez aparatem komunistycznym aż do 1963 r. Było to możliwe dzięki zorganizowanej przez niego sieci pomocników (wg danych SB liczącej ponad 200 osób), a także dzięki odwadze i poświęceniu tych, którzy użyczali mu schronienia i gościny. Za udzielanie pomocy tak „niebezpiecznemu bandycie” groził kilkuletni wyrok więzienia.

Okoliczności śmierci „Lalka”

Działania SB mające doprowadzić do jego ujęcia lub likwidacji prowadzone były przez wiele lat. Ostatecznie „Lalek” został zdekonspirowany przez osobę z bliskiego otoczenia – Stanisława Mazura, bratanka ojca Danuty Mazur, najbliższej współpracowniczki Franczaka. Zorganizowano grupę operacyjną składającą się z dwóch oficerów SB i 35 funkcjonariuszy ZOMO, która została dowieziona w okolice wsi Majdan Kozic Górnych, a następnie doprowadzona do zabudowań Wacława Becia, gdzie zgodnie z donosami Mazura ukrywać miał się „Lalek”. 21 października 1963 r. o godz. 15.45, w momencie okrążania gospodarstwa przez siły bezpieczeństwa, Franczak faktycznie przebywał w stodole. Po dostrzeżaniu obławy, udając gospodarza, chciał przejść przez linię obstawy. Gdy został wezwany do zatrzymania się, wydobył pistolet, oddał kilka strzałów i zaczął uciekać, wykorzystując luki w linii obławy i osłonę zabudowań gospodarskich. Po przebiegnięciu ok. 300 metrów został śmiertelnie ranny i po kilku minutach zmarł.

Problemy z pochówkiem

Sekcję zwłok przeprowadzono w prosektorium Zakładu Medycyny Sądowej w Lublinie, po niej ciało „Lalka” złożono w bezimiennej mogile na cmentarzu komunalnym przy ul. Unickiej, gdzie wcześniej chowano straconych w więzieniu na Zamku. rodzinie udało się ustalić miejsce pochówku dzięki pomocy pracownika cmentarza. Jednak dopiero w 1983 r. siostra Józefa – Czesława Kasprzak uzyskała pozwolenie na pochowanie ciała w rodzinnym grobowcu, na cmentarzu parafialnym w Piaskach. Po ekshumacji okazało się, że zwłoki były pozbawione głowy…

Odnaleziona w 2014 r…

W Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Lublinie prowadzono śledztwo w sprawie zbrodni komunistycznej, dokonanej przez funkcjonariuszy państwa komunistycznego w okresie od 23 października 1963 r. do dnia 2 stycznia 1967 r. w Lublinie, polegającej na przekroczeniu uprawnień poprzez niewydanie osobom uprawnionym zwłok Józefa Franczaka oraz przekazaniu bez zgody krewnych czaszki Józefa Franczaka, do celów naukowych, publicznej uczelni medycznej. Dopiero 11 grudnia 2014 r. w związku pracami wykonywanymi w ramach projektu „Poszukiwania nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego 1944–1956”. zabezpieczono wymacerowaną czaszkę ludzką mogącą być czaszką Józefa Franczaka oraz uzyskano dalszy materiał dowodowy pozwalający na przeprowadzenie specjalistycznych badań antropologicznych. Następnie prokuratorzy IPN zlecili Pracowni Antropologii i Odontologii Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu wykonanie badań porównawczych i opracowanie opinii sądowo-lekarskiej. Na podstawie analizy antropologicznej i odontologicznej biegli stwierdzili pełną zgodność indywidualnych cech budowy badanej czaszki z twarzą Józefa Franczaka, zamordowanego 21 października 1963 roku.

Pogrzeb po 52 latach

Postanowieniem z dnia 14 stycznia 2015 r. odnalezioną czaszkę Józefa Franczaka zwrócono synowi pokrzywdzonego, Markowi Franczakowi – celem dokonania jej pochówku, zgodnie ze zgłaszanym wcześniej żądaniem. Odbędzie się on 26 marca 2015 r. godz. 10.00 w archikatedrze w Lublinie. Ostatni Żołnierz Wyklęty doczekał się w III RP pełnego pochówku dopiero po 52 latach od śmierci…

Źródło: inf. własna/ipn.gov.pl
Fot.: Grafika Patriotyczna