W początkowym okresie swojej prezydentury Karol Nawrocki nie zdecydował się na użycie prerogatywy ułaskawienia ani razu. Jak wynika z informacji przekazanych przez Prokuratora Generalnego, do Kancelarii Prezydenta wpłynęło 14 wniosków o zastosowanie prawa łaski, ale wszystkie zostały odrzucone. Wśród osób składających prośby nie było osób publicznych.
Prezydent Nawrocki odmówił ułaskawienia w różnorodnych sprawach karnych. Wśród nich znalazły się wnioski od kierowców skazanych za spowodowanie wypadków ze skutkiem śmiertelnym oraz prowadzenie pojazdów pod wpływem alkoholu. Osoby te ubiegały się głównie o złagodzenie lub skrócenie dożywotnich zakazów prowadzenia pojazdów, argumentując potrzebę powrotu do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Nie brakuje też przypadków związanych z handlem narkotykami, oszustwami finansowymi, fałszowaniem waluty czy aktami korupcji. Szczególną uwagę zwraca odrzucenie prośby Marty Herdy, która została skazana przez irlandzki sąd na karę dożywotniego pozbawienia wolności za zabójstwo.
Prawo Łaski w Konstytucji RP – Podstawy Prawne
Zgodnie z artykułem 139 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, prezydent ma prawo do stosowania łaski wobec osób skazanych przez sądy powszechne za przestępstwa lub wykroczenia skarbowe. Obejmuje to możliwość złagodzenia kary lub środków karnych, ale nie dotyczy wyroków wydanych przez Trybunał Stanu. W praktyce, jak wyjaśnia oficjalna strona Kancelarii Prezydenta RP, prośby o ułaskawienie są kierowane do Prokuratora Generalnego na podstawie Kodeksu postępowania karnego (art. 565 § 2 K.p.k.). Następnie nadawane jest im bieg w jednym z dwóch trybów: standardowym (tryb pierwszy) lub prezydenckim (tryb drugi, z urzędu).
Jak Wygląda Proces Ułaskawiania?
Proces rozpatrywania wniosków o ułaskawienie jest ściśle uregulowany, co zapewnia transparentność i obiektywizm. Oto kluczowe etapy:
Tryb pierwszy (standardowy): Prośba trafia do Prokuratora Generalnego, a następnie do sądu, który wydał wyrok. Sąd pierwszej instancji wydaje opinię – pozytywną wraz z aktami sprawy lub negatywną, co kończy postępowanie bez dalszego biegu.
Tryb drugi (prezydencki): Podobnie jak w trybie pierwszym, prośba jest przekazywana do sądu, ale negatywna opinia nie blokuje dalszego rozpatrywania. Ten tryb uruchamiany jest, gdy z treści wniosku wynika, że skazany może zasługiwać na łaskę ze względu na wyjątkowe okoliczności.
Cały mechanizm opiera się na art. 561 i 567 K.p.k., co pozwala prezydentowi na samodzielną decyzję po konsultacjach. W przypadku prezydenta Nawrockiego, mimo napływu wniosków, żadna prośba nie przeszła pozytywnie tego procesu.
Tendencja Spadkowa w Ułaskawieniach – Porównanie z Poprzednikami
Historia korzystania z prawa łaski w Polsce pokazuje wyraźny trend malejący. Najwięcej ułaskawień dokonał Aleksander Kwaśniewski – aż 4302 osoby w trakcie swojej prezydentury. Na drugim miejscu plasuje się Lech Wałęsa z 3454 ułaskawieniami. Bronisław Komorowski zastosował łaskę 360 razy, śp. Lech Kaczyński – 201 razy, a Andrzej Duda – 146 razy. W kontraście, Karol Nawrocki, który objął urząd w sierpniu 2025 roku, nie ułaskawił jeszcze nikogo, mimo rozpatrzenia 14 wniosków.
Przeczytaj również:
