5 maja 2017 r. odbędą się uroczystości upamiętniające 72. rocznicę wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego dla kobiet w Holiszowie przez żołnierzy polskich z Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych.
Holiszów to niewielka, czeska miejscowość w pobliżu Pilzna. Żołnierze Brygady Świętokrzyskiej NSZ 5 maja 1945 r. w Holiszowie oswobodzili ponad 1000 więźniarek: 400 Francuzek, 280 Żydówek, 167 Polek oraz Czeszki, Holenderki, Belgijki, Włoszki, Rosjanki, Ukrainki, Rumunki, Jugosłowianki i kobiety innych narodowości. Niemieckie dowództwo obozu z SS przygotowało wykonanie rozkazu spalenia żywcem więźniarek narodowości żydowskiej przed wejściem wojsk amerykańskich. Pod barak z Żydówkami podłożono substancje łatwopalne, a drzwi i okna zabito deskami i czekano na rozkaz podłożenia ognia. Dzięki udanej akcji żołnierze Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych ocalili więźniarkom obozu życie. Był to jedyny przypadek w historii II wojny światowej, kiedy oddział partyzancki wyzwolił niemiecki obóz koncentracyjny. W dodatku był to oddział Polskiego Państwa Podziemnego z formacji Narodowych Sił Zbrojnych.
Oprócz wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie, Brygada Świętokrzyska oswobodziła około 10.000 cudzoziemskich robotników przymusowych, których Niemcy zmuszali do pracy w przemyśle i traktowali jak niewolników. Polska brygada rozbijała także niemieckie jednostki wojskowe i likwidowała organizowane przez Niemców zasadzki na żołnierzy amerykańskich. W maju 1945 r. polscy partyzanci, ramię w ramię z żołnierzami amerykańskimi, uczestniczyli w walkach z Niemcami w rejonie Pilzna, Holysova i Vsekar. Symbolem braterstwa broni i wdzięczności ze strony Amerykanów było przyznanie polskim żołnierzom z NSZ prawa noszenia na swoich mundurach odznaki 2 Dywizji Piechoty Armii USA „Indian Head”.
Czytaj także: Relacja z uroczystości 70. rocznicy wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie
Uroczystości w Holiszowie organizują: Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych oraz Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Współorganizatorami są: Miasto Holiszów, Ambasada Polska w Pradze, Instytut Polski w Pradze, Fundacja im. Kazimierza Wielkiego.
Uroczystości 72. rocznicy wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego przez Brygadę Świętokrzyską NSZ rozpoczną się Mszą świętą w kościele Piotra i Pawła w Holiszowie o godz. 11:00. Obecni będą przedstawiciele władz Polski, Ambasady RP, Instytutu Polskiego w Pradze, Poczet Sztandarowy Wojska Polskiego i Kompania Honorowa Wojska Polskiego. Główne uroczystości odbędą się o godz. 12:30 pod tablicą, upamiętniającą wyzwolenie obozu przez Brygadę Świętokrzyską NSZ.
Uroczystości rozpoczną się odśpiewaniem dwóch hymnów narodowych: polskiego i czeskiego. Następnie zostaną wygłoszone okolicznościowe przemówienia, Apel Pamięci, salwa honorowa i nastąpi złożenie wiązanek i zapalenie zniczy. Podczas wydarzenia, jak co roku, obecne będą liczne poczty sztandarowe i Grupy Rekonstrukcji Historycznych. Po oficjalnych uroczystościach nastąpi przejście do Domu Kultury w Holiszowie, gdzie odbędą się przemówienia gospodarzy i gości oraz nastąpi wręczenie okolicznościowych medali.
Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych organizuje już po raz trzeci uroczystości wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego przez Brygadę Świętokrzyską Narodowych Sił Zbrojnych. Na uroczystości przyjeżdża ponad 120 osób z Polski, a udział w wydarzeniu biorą przedstawiciele władz Polski, Ambasada RP, Instytut Polski w Pradze oraz przedstawiciele władz czeskich.
Plan uroczystości 5.05.2017 r. w Holiszowie (Rep. Czeska, k. Pilzna):
11:00 – Msza święta w kościele Piotra i Pawła w Holiszowie (będą przedstawiciele władz Polski, Ambasady RP, Instytutu Polskiego w Pradze, Poczet Sztandarowy i Kompania Honorowa Wojska Polskiego, ambasady państw, których obywatelki zostały uwolnione przez Brygadą Świętokrzyską NSZ)
12:00-13:30 – uroczystości wyzwolenia niemieckiego obozu w Holiszowie przez BŚ NSZ: przemarsz ze sztandarami pod tablicę upamiętniającą wyzwolenie niemieckiego obozu koncentracyjnego przez BŚ NSZ (odśpiewanie 2 hymnów narodowych, okolicznościowe przemówienia, Apel Poległych, salwa honorowa, złożenie wiązanek, Modlitwa NSZ)
13:30-15:00 – Domu Kultury w Holiszowie (obiad, przemówienia gospodarzy i gości, wręczenie okolicznościowych medali)
17:00 – składanie kwiatów pod pomnikiem w 2. Dywizji Piechoty Armii USA w Pilźnie
17:45 – składanie kwiatów pod pomnikiem 16. Dywizji Pancernej USA w Pilźnie
Źr.: materiały prasowe
Fot.: materiały prasowe
