Pomniki „Zapory” i Franczaka staną w Krakowie

W Galerii Wielkich Polaków XX wieku w Parku Jordana w Krakowie zostaną odsłonięte kolejne pomniki – Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora” oraz Józefa Franczaka ps. „Laluś”.

W patriotycznym Parku Jordana w Krakowie budowana jest Galeria Wielkich Polaków XX wieku autorstwa Kazimierza Cholewy. Wśród 20 pomników Wielkich Polaków znajdują się też pomniki Żołnierzy Niezłomnych – wyklętych w systemie komunistycznym: rtm. Witolda Pileckiego, gen. Fieldorfa „Nila” oraz „ Inki” – Danuty Siedzikówny, którzy w okresie instalacji zbrodniczego systemu komunistycznego podjęli z nim czynną walkę.

Planowane odsłonięcie pomników H. Dekutowskiego i J. Franczaka odbędzie się 28 lutego 2016 r. ok. godz. 13.40, w ramach uroczystości poprzedzających Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. W uroczystościach biorą udział zwykle setki, a nawet tysiące osób oraz wojsko z generałami WP.

Czytaj także: 50 lat temu zginął ostatni Żołnierz Wyklęty - Józef Franczak ps. Lalek

W najbliższym czasie autor Galerii planuje odsłonięcie także kolejnych pomników – Łukasza Cieplińskiego, „Łupaszki” – Zygmunta Szendzielarza.

Hieronim Dekutowski

Hieronim Dekutowski ps. „Zapora”, walczył w obronie Lwowa w 1939 roku, potem w 1940 we Francji, w Anglii szkolił się m. in. w 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Jako cichociemny we wrześniu 1943 r., został zrzucony do okupowanej Polski. Na terenie Lubelszczyzny jego oddział przeprowadził wiele akcji zbrojnych przeciwko Niemcom, likwidował niemieckich konfidentów, pomagał ukrywającym się Żydom. W 1944 r. brał udział w Akcji „Burza”. Po krótkim okresie ukrywania się wrócił do konspiracji, dowodząc grupą dywersyjną przeprowadzał akcje zbrojne przeciwko funkcjonariuszom NKWD, UB i MO.

Został aresztowany w 1947 roku, torturowany w więzieniu mokotowskim w Warszawie, skazany na 7-krotną karę śmierci. Po nieudanej próbie ucieczki z więzienia wykonano na nim karę śmierci strzałem w tył głowy 7 marca 1949 r. 23 maja 1994 Sąd Wojewódzki w Warszawie, unieważnił jego wyroki śmierci. Jego szczątki zostały zidentyfikowane w 2013 r. w zbiorowej mogile na „Łączce”na Powązkach.

Józef Franczak

Józef Franczak ps. „Lalek” – ostatni Żołnierz Wyklęty – pochodził z Lubelszczyzny. Przed wojną ukończył szkołę podoficerską żandarmerii w Grudziądzu. W 1939 r. walczył na kresach wschodnich. Aresztowany przez Sowietów, uciekł z niewoli i trafił do partyzantki AK. Po wkroczeniu do Polski Armii Czerwonej został wcielony do 2. Armii Wojska Polskiego. Od 1945 r. działał w podziemiu niepodległościowym. W 1947 r. dowodził patrolem w oddziale WiN kpt. Zdzisława Brońskiego, ps. Uskok. Od 1953 r. ukrywał się samotnie. Został zastrzelony w 1963 r. podczas obławy urządzonej przez funkcjonariuszy ZOMO i SB w Kozicach Górnych niedaleko miejscowości Piaski w Lubelskiem.

Zwłoki Franczaka pozbawione głowy złożono w grobie na cmentarzu w Lublinie, gdzie grzebano żołnierzy podziemia niepodległościowego skazywanych przez sądy wojskowe na kary śmierci. Po 20 latach siostra Franczaka otrzymała zgodę na ekshumację i złożenie szczątków brata w rodzinnym grobowcu w Piaskach.

W 2006 r. prokuratorzy IPN wszczęli śledztwo ws. znieważenia zwłok Franczaka przez funkcjonariuszy państwa komunistycznego. O przestępstwie zawiadomił wtedy syn Franczaka, który był przekonany, że obcięcie głowy było celową zemstą po śmierci. Komunistyczne władze starały się zatrzeć pamięć o żołnierzach podziemia niepodległościowego.

Źr.: niezlomniwparkujordana.wordpress.com
Fot.: youtube.com – Szkolne Studio Filmowe Iluzja/zolnierzwyklety