Na „Górze Zyndrama” dokonano niezwykłego odkrycia. Natknięto się na kamienne znalezisko pochodzące z lat 1750 – 1690 przed Chr. Do tej pory za najstarsze budowle kamienne na tym terenie uważano kościoły z X wieku, toteż znalezisko byłoby starsze od nich o ponad 2500 lat.
Odkrycie zostało dokonane przez studentów z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace na terenie „Góry Zyndrama” rozpoczęto w 2010 roku, a badania z następnych lat potwierdziły obecność tam osady, zamieszkałem w XVII – XVI wieku przed Chr. Jej ludność stanowiła grupa kolonistów przybyłych z obszaru dzisiejszych Węgier, w liczbie ok. 150 – 200 osób. Była to więc kultura „obca”, a nie rdzenna ludność, która zamieszkiwała Małopolskę do końca epoki kamienia.Ślady jej obecności odkryto już na terenie polskich Karpat, jest to tzw. kultura Otomani – Fuzesabony. Jej najsłynniejsza osada obronna znajduje się w Trzcinicy koło Jasła.
– Z całej Europy Środkowej znanych jest najwyżej kilkanaście tak wcześnie datowanych stanowisk, które posiadają gorzej lub lepiej zachowane kamienne fortyfikacje. W tym czasie wykorzystanie kamienia, jako surowca budowlanego jest bowiem typowe dla obszarów śródziemnomorskich. W umiarkowanej strefie Europy, aż do średniowiecza, umocnienia wznoszono z zasady z drewna i gliny – mówi dr Marcin Przybyła z Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Czytaj także: Z pradawnych Węgier do Polski. Niezwykłe odkrycie w Maszkowicach
W pewnym momencie archeolodzy natknęli się jednak na niezwykłe znalezisko. Jest nim mur obronny złożony z dopasowanych do siebie bloków kamiennych. Całość ma obecnie wysokość sięgającą 1 metra, więc można przypuszczać, że pierwotna wysokość fortyfikacji mogła sięgać nawet 3 metrów. System obronny dodatkowo był wzmocniony rowem, głębokim na ok. 1,5 metra. Natrafiono również na pozostałości bramy wejściowej, w postaci wąskiego korytarza przecinającego mur.
– Mamy tu do czynienia z czymś, co może być bez przesady określone, jako monumentalna architektura kamienna. Biorąc pod uwagę czas powstania zamykający się pomiędzy 1750 i 1690 rokiem przed Chrystusem (…) fortyfikacje z „Góry Zyndrama” to najstarszy przykład kamiennego muru w dziejach budownictwa na ziemiach polskich, o ponad dwa i pół tysiąca lat dawniejszy od zabytków architektury romańskiej – twierdzi dr Przybyła.
Czytaj także: Ten, który ujarzmił górali – ks. Józef Stolarczyk