Joanna Chmielewska i jej czeskie korzenie

Joanna Chmielewska, właśc. Irena Barbara Kuhn z domu Becker (ur. 2 kwietnia 1932 w Warszawie, zm. 7 października 2013 tamże) –polska pisarka, autorka powieści sensacyjnych, kryminalnych, komedii obyczajowych, a także książek dla dzieci i młodzieży.

Irena Barbara Becker przyszła na świat 2 kwietnia 1932r. w Warszawie jako córka Jana Beckera (ur. 1906r., zm. 11 marca 1983r.) i Janiny z Konopackich (zm. 22 października 1993r.). Ze względu na obowiązującą Ochronę Danych Osobowych, księgi chrztów młodsze niż 100 lat nie są oficjalnie udostępniane, stąd brak kopii aktu urodzenia.

W dalszych poszukiwaniach pojawiają się problemy, ponieważ przodków babci po kądzieli poznajemy wyłącznie dzięki pierwszemu tomowi „Autobiografii” Chmielewskiej. Nie przywołuje ona konkretnych osób, a jedynie podaje nazwiska, które utkwiły jej w pamięci.

1. O prababci

Faktem jest, że moja prababcia uciekła od swojej ciotki, hrabiny Ledóchowskiej. w celu poślubienia mojego pradziadka, wywodzącego się z gorszej sfery. Sama nazywała się Szpitalewska. Podobno, informacje te nie zostały przeze mnie sprawdzone, istniały trzy siostry, po mężach Szpitalewska, Ledóchowska i Chmielewska, i od córki Szpitalewskiej w prostej linii pochodzę.

2. O pradziadku

Z drugiej znów strony pradziadek nazywał się Wojtyra, Banderę to jakoby nieco przypomina, zaznaczam, że wyłącznie brzmieniem, więc już w końcu sama nie wiem. Szpitalewski na Ukrainie, a Wojtyra (red. z Tończy) na Mazowszu…? Coś mi nie gra.

Dziadkowie Joanny Chmielewskiej z całą pewnością urodzili się ponad 100 lat temu, więc możliwe jest odnalezienie w Internecie dokumentów ich dotyczących. Pierwsza taka metryka dotyczy chrztu dziadka po mieczu – Pawła Beckera.

W akcie zapisano, że Paweł Becker urodził się w Warszawie dnia 14 stycznia 1883r. Rodzicami jego byli Karol Becker, krawiec (портной), lat 33 i Julianna Borkowska, lat 33.
Żoną Pawła, a babcią pisarki była Helena Koch (ur. 16 maja 1883 r., zm. 15 listopada 1959 r.) Mieli oni na pewno dwoje dzieci – Jerzego (ur. 1904r.) i Jana (ur. 1906r.)
Dziadek po kądzieli pochodził z Szydłowskiej Woli, gdzie urodził się 13 listopada 1889r. Potwierdzeniem tego jest załączony poniżej akt chrztu z ksiąg metrykalnych parafii Bolimów(pow. skierniewicki, woj. łódzkie).

Z aktu dowiadujemy się jak nazywali się rodzice Franciszka – Ludwik Kunopocki, wyrobnik (поденщик) lat 28  i Józefa Dąbrowska, lat 27, a także gdzie zmarł – Grójec, dn.21 czerwca 1946 r. Jego rodzice byli dość młodzi, więc akt ślubu powinien być kilka lat wcześniej i tak oczywiście jest, ale o tym później.
7 października 1876 r. w Warszawie zostaje zawarte małżeństwo między Karolem Beckerem, 27-letnim wdowcem po zmarłej Józefie z Grabińskich, synem Józefa Beckera, tkacza i Marianny z Mauerów, a Julianną Marianną (dwóch imion) Borkowską, 26-letnią panną, córką Ignacego Borkowskiego i Julianny z Michalaków.  Karol Becker pierwszą żonę poślubił również w Warszawie, ale niecałe trzy lata wcześniej. Karol i Julianna Beckerowie mieli na pewno ośmioro dzieci – Karola Rocha, Zofię Izydorę, Alfonsa Władysława, Pawła, Marcjannę, Jana, Juliannę Aleksandrę i Henryka Marcela. Karol Becker zmarł przed 1907 r., zaś jego druga żona – Julianna zmarła 10 kwietnia 1927 r. w Warszawie.

Druga (z trzech znanych) para pradziadków Joanny Chmielewskiej to Antoni Koch i Paulina Magdalena Szwartz. Zawarli oni związek małżeński w Warszawie w 1882 roku. Niestety brak danego rocznika wśród udostępnionych ksiąg, jednak dane z aktu znajdują się w Genetece, więc można na tej podstawie napisać jak nazywali się rodzice pary młodej. Rodzicami Antoniego byli Wojciech Koch i Rozalia Wasilewska, a Pauliny Magdaleny – Józef Szwartz i Joanna Lużyńska (w Genetece źle zapisano – red.)

Udało się jednak odnaleźć akt chrztu Pauliny Magdaleny. Urodziła się ona w Warszawie dnia 21 czerwca 1862r. w Warszawie. Jej rodzicami byli Józef Szwarc, stróż przy pałacu zarządu komunikacji, lat 38 i Anna(ochrzczona pod imieniem Joanna) z Luzińskich, lat 31

Ostatnia para znanych z imienia i nazwiska pradziadków to Ludwik Knopocki i Józefa Dąbrowska. Ślub wzięli w tej samej parafii, w której ochrzcili swego syna Franciszka (Bolimów), a miało to miejsce 6 października 1885r.  Według aktu, pan młody był 23-letnim kawalerem i synem Wawrzyńca Knopockiego i Józefy z Dziendzielów. Józefa w chwili zawarcia związku małżeńskiego była 23-letnią panną, córką Antoniego Dąbrowskiego i Małgorzaty z Kuzów.

Dzięki powyższej metryce, udało się odnaleźć metryki chrztów pary młodej, które znajdują się w księgach tej samej parafii, a nawet w tej samej księdze. Różnica między urodzeniem Ludwika, a Józefy wynosiła zaledwie 58 dni.

Pokolenie prapradziadków po mieczu rozpoczyna przodek, po którym Joanna Chmielewska odziedziczyła nazwisko, czyli Józef Becker. Zawarł on związek małżeński w Warszawie z Marianną Maur, dnia 8 września 1844r. Według tej metryki Józef był 36-letnim kawalerem, czeladnikiem profesji tkackiej, synem Peregrina Beckera i Małgorzaty z Hubalków, urodzonym we wsi Linsdorf w Cesarstwie Austriacki. Marianna została określona jako 27-letnia panna, córka Ludwika Maura i Katarzyny ze Sztaygerów, urodzona w Kociszewskiej Górze. Ciekawy jest zapis w dalszej części aktu, świadczący o dzieciach urodzonych przed zawarciem związku małżeńskiego, do których się przyznają w danym akcie. Dokładniej chodzi o 5-letniego Antoniego Józefa i Bogumiła Alojzego, mającego półtora roku.

Dalszą część artykułu można znaleźć w najnowszym numerze periodyku historyczno-genealogicznego More Maiorum – str. 16 – 47.