W konferencji poczdamskiej wzięli udział przedstawiciela tzw. Wielkiej Trójki: W. Churchill, a od 28 lipca C.R. Attlee (Wielka Brytania), H. Truman (Stany Zjednoczone), J. Stalin (ZSRS). Szefom rządów towarzyszyli ministrowie spraw zagranicznych, doradcy wojskowi i cywilni. Obrady toczyły się w pałacu Cecilienhof w Poczdamie. Celem konferencji było: uregulowanie problemów związanych z zakończeniem wojny i organizacją powojennego świata; sprawy powojennych Niemiec; ustalenie zasad współpracy politycznej pięciu mocarstw (Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, ZSRS, Chin i Francji); zmiany terytorialne w Europie; sposób zawarcia traktatów pokojowych z państwami wchodzącymi przez pewien okres w skład bloku państw faszystowskich; ustanowienie terytoriów powierniczych, odszkodowań wojennych; przesiedlenie ludności niemieckiej z Czechosłowacji oraz z terenów, które weszły w skład państwa polskiego.
W sprawie Niemiec poszerzono postanowienia konferencji jałtańskiej, utworzono Sojuszniczą Radę Kontroli Niemiec; ustalono: demonopolizację i dekartelizację, demilitaryzację, denazyfikację oraz demokratyzację. Postanowiono ukarać zbrodniarzy wojennych; ustalono też, że każde z mocarstw będzie egzekwowało reparacje wojenne ze swojej strefy okupacyjnej, przy czym ZSRS otrzyma ponadto część skonfiskowanych instalacji i urządzeń przemysłowych z pozostałych stref, a w zamian za to pokryje roszczenia Polski w stosunku do Niemiec. W późniejszym okresie ZSRS miał przyznać Polsce 15% swojej części odszkodowania.
W sprawie Polski uczestnicy konferencji potwierdzili uznanie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej, utworzonego na podstawie postanowień konferencji jałtańskiej oraz przypomnieli o obowiązku przeprowadzenia wolnych wyborów z udziałem wszystkich stronnictw demokratycznych. Problem zachodnich i północnych granic Polski rozpatrywano 24 lipca z udziałem polskiej delegacji (m.in. B. Bieruta i S. Mikołajczyka). 2 sierpnia w odrębnej umowie postanowiono, że ostateczne ustalenie zachodniej granicy Polski „powinno być odłożone do konferencji pokojowej”, lecz do tego czasu „pod zarządem państwa polskiego” będą znajdować się terytoria do Odry i Nysy Łużyckiej, w tym Gdańsk i południowa część Prus Wschodnich. Podjęto decyzję o przesiedleniu ludności niemieckiej z Polski do Niemiec (co faktycznie przesądziło o ostatecznym charakterze granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej).
25 lipca 1945 r. szefowie rządów Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Chin ogłosili deklarację wzywającą Japonię do bezwarunkowej kapitulacji oraz określającą główne zasady demilitaryzacji i demokratyzacji. Rząd ZSRS przyłączył się następnie do tej deklaracji (8 sierpnia) zapowiadając przystąpienie 9 sierpnia do wojny z Japonią.
Konferencja poczdamska trwała do 2 sierpnia a jej uchwały stworzyły w Europie tzw. ład poczdamski, który przetrwał do 1989 r.
Na zdjęciu przedstawiciele państw biorących udział w konferencji poczdamskiej. W pierwszym rzędzie siedzą (od lewej): C.R. Attlee, H. Truman, J. Stalin. W drugim rzędzie stoją (od lewej) ministrowie spraw zagranicznych i doradcy: admirał W. Leahy (szef rady szefów sztabu), E. Bevin (minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii), J.F. Byrnes (sekretarz stanu Stanów Zjednoczonych), W. Mołotow (minister spraw zagranicznych ZSRS).
Fot. East News
Źródło: www.historykon.pl
