Aleksander Fredro to jeden z najsłynniejszych polskich komediopisarzy. Był doceniany również za życia, nie tylko jako autor ale również jako żołnierz. Jego najpopularniejsze dzieła do dziś są obowiązkową lekturą i doczekały się licznych ekranizacji.
Fredro urodził się 20 czerwca 1793 roku w Surochowie koło Jarosławia. Pochodził z rodziny ziemiańskiej i ponoć w najmłodszych latach nie był zbyt chętny do nauki. Jego kształcenie powierzano prywatnym nauczycielom – nigdy nie uczęszczał do publicznej szkoły. Gdy Aleksander miał 9 lat, w pożarze zginęła jego matka i wówczas przeniósł się razem z ojcem do Lwowa.
Służba wojskowa
Czytaj także: Nie tylko Papkin, krokodyl i \"Mocium Panie\" - życie i twórczość Aleksandra Fredry
W 1809 roku Fredro, który wówczas miał 16 lat, zaciągnął się do armii Księstwa Warszawskiego, gdzie szybko awansował do stopnia majora. Wziął udział w wyprawie Napoleona na Moskwę z 1812 roku, podczas której otrzymał Złoty Krzyż Virtuti Militari. Podczas wyprawy dostał się do rosyjskiej niewoli, z której udało mu się jednak uciec w chłopskim przebraniu. Wraz z niedobitkami armii francuskiej znalazł się w 1814 roku w Paryżu i w tym samym roku został odznaczony Krzyżem Legii Honorowej. Podobno w Paryżu zachwyciły Fredrę tamtejsze teatrzyki, w których grywano komedie, wodewile oraz melodramaty. Po powrocie do kraju, zainspirowany francuskimi teatrzykami, Aleksander napisał komedię pt. Intryga naprędce. Została ona wystawiona przez lwowski teatr, jednak nie znalazła uznania. To jednak nie zniechęciło autora, który zaczął studiować komedię Moliera, co zaowocowało znacznie już popularniejszą wówczas komedią Pan Geldhab.
Życie prywatne
Aleksander Fredro zakochał się w młodej mężatce – Zofii z Jabłonowskich Skarbkowej, o którą zabiegał przez długie lata. W końcu Zofii udało się uzyskać rozwód i w 1828 roku para mogła się pobrać w kościele w Korczynie. W tym samym roku zmarł ojciec autora i ten przejął rodzinny majątek. Był już wówczas autorem kilku popularnych komedii, jak np. Cudzoziemczyzna, Damy i huzary czy Mąż i żona.
Twórczość a powstanie
W 1830 roku wybuchło powstanie listopadowe, w którym Fredro nie wziął udziału. Powodem była jego choroba oraz podeszły wiek. W powstaniu walczyli jego bracia, zaś sam autor działał w tajnym komitecie obywatelskim i wspierał powstanie poprzez dostarczanie broni i pieniędzy. Wówczas miał przy sobie żonę i syna. Wtedy powstały również najlepsze i najsłynniejsze komedie Fredry: Śluby panieńskie, Pan Jowialski (z tak słynnymi bajkami jak: Małpa w kąpieli, Paweł i Gaweł czy Osiołkowi w żłoby dano) oraz oczywiście Zemsta. Komedie te były wystawiane na scenie lwowskiego teatru i cieszyły się dużą popularnością. Prapremiera Zemsty miała miejsce w roku ukazania się Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, który pisał, zachęcając do walki narodowowyzwoleńczej. Twórczość Fredry została wówczas określona jako niemoralna i nienarodowa, czego skutkiem było zaprzestanie działalności komediopisarza. Kilka utworów powstało jeszcze przy okazji pobytu w Paryżu, jednak Fredro nie pozwolił na ich publikację.
Uznanie
W 1848 roku, podczas Wiosny Ludów, Aleksander Fredro wstąpił do lwowskiej Gwardii Narodowej, a jako członek miejscowej Rady Narodowej wygłosił mowę, za którą wytoczono mu proces o zdradę państwa i obrazę majestatu. Sprawa została jednak umorzona. Pisarz doczekał się uznania za życia, zwłaszcza wśród ziemiaństwa. W 1856 roku zorganizowano nawet we Lwowie obchody na cześć pisarza. Został również członkiem krakowskiej Akademii Umiejętności. Pod koniec życia pisał Zapiski starucha, które były zbiorem aforyzmów i sentencji. Pod koniec życia nękany był wieloma chorobami, a czas spędzał głównie w gronie rodzinnym. Fredro zmarł 15 lipca 1876 roku we Lwowie, a został pochowany w rodzinnym grobie w Rudkach.
Czytaj także: Polscy naukowcy wyruszają na Spitsbergen
Fot.: Wikimedia
