Historia łyżwiarstwa figurowego

Mało kto wie, że łyżwiarstwo jest jednym z najstarszych sportów świata.

Jego początki sięgają wiele tysięcy lat przed naszą erą. Umiejętność  poruszania się po lodzie nabyto już w epoce brązu, ponieważ z tamtego okresu pochodzą pierwsze łyżwy wykonane z kości zwierzęcych.  Schweizerisches Turnund Sportmuseum w Bazylei  przechowuje parę łyżew kościanych sprzed ok. 4000 lat p.n.e. Służyły one prawdopodobnie jako środek transportu po zamarzniętych jeziorach i rzekach. W Polsce również możemy pochlubić się  własnym egzemplarzem łyżew kościanych, znalezionych w osadzie Biskupin, pochodzących z VI w. p.n.e. i obecnie eksponowanych w Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie.

W XIV w. pojawiły się pierwsze łyżwy o stalowych ostrzach osadzonych na drewnianej podstawie. Najwcześniej produkowali je Holendrzy, natomiast pod koniec XVI w. takie konstrukcje występowały już powszechnie np. w Anglii i Szkocji. Nadal głównym zadaniem, jakie spełniały, było przemieszczanie się po kanałach wodnych stanowiących równocześnie trakty komunikacyjne. W tym okresie pojawiają się jednak także pierwsze wzmianki o traktowaniu łyżwiarstwa jako formy rozrywki, do czego stworzono specjalne, krótsze ostrza.

W XVIII w. utożsamianie jazdy na łyżwach z zabawą stało się powszechne. W ten sposób czas spędzali władcy angielscy i szkoccy z dynastii Stuartów, królowa Maria Antonina, Madame Pompadour, a także Napoleon I i III.

Prekursorem dzisiejszego łyżwiarstwa figurowego był amerykański baletmistrz Jackson Haines, który w 1864 r. po raz pierwszy zaprezentował „artystyczną” jazdę do podkładu muzycznego. Wprowadził on na lód różne tańce towarzyskie, które wywarły niemały wpływ na konkurencje par tanecznych oraz sportowych.  Jeździł na zaprojektowanych przez siebie łyżwach składających się z metalowych płóz przyczepianych bezpośrednio do butów.

Łyżwiarstwo figurowe zostało uznane za sport pod koniec XIX w. W 1892 r. powstał Międzynarodowy Związek Łyżwiarski,  w 1896 r. odbyły się pierwsze mistrzostwa świata, a w 1891 r. mistrzostwa Europy– na razie tylko w konkurencji solistów.  Z początkiem XX w. dyscyplina łyżwiarska zaczęła się intensywnie rozwijać. Sukcesywnie dodawano kolejne kategorie. To właśnie w tym okresie jeździli tacy łyżwiarze jak Urlich Salchow, Werner Rittberger, Axel Paulsen czy Alois Lutz – twórcy skoków, które do dzisiaj stanowią podstawowe elementy programów łyżwiarskich.

 Ulrich Salchow

Axel Paulsen

Na Igrzyskach Olimpijskich łyżwiarstwo pojawiło się w 1908 r. Ciekawostkę stanowi fakt,  że były to letnie igrzyska. W tym samym roku odbyły się również mistrzostwa Europy w Warszawie. Zawodnicy polscy, ze względu na zaborcze podziały państwa, startowali w obcych barwach. Reprezentujący Austrię Henryk Juliusz Krukowicz- Przedrzymirski zajął III miejsce. Pierwsze zimowe Igrzyska Olimpijskie zorganizowano w 1924 r., a jazda figurowa zadomowiła się tam na stałe.

W Polsce mistrzostwa kraju rozgrywane są od 1922 r. w konkurencji solistów oraz par sportowych.  W 1930 r. zawody poszerzono o jazdę indywidualną kobiet, a w 1956 r. dodano kategorię par tanecznych. Pierwszymi polskimi zawodnikami, którzy w tym czasie osiągnęli sukces na arenie międzynarodowej byli: Zofia Bilorówna i Tadeusz Kowalski startujący jako para sportowa. Zdobyli oni dziewięciokrotnie tytuł mistrzów Polski (1927-1935) oraz brązowy medal na mistrzostwach Europy w Pradze w 1934 r.

Fot. nr 1: J.H. Bufford’s Lith/ Wikimedia Commons

Fot. nr 2: Wikimedia Commons

Fot. nr 3: Wikimedia Commons