Zygmunt III Waza prowadził prohabsburską politykę. By odzyskać z powrotem szwedzki tron (utracony w 1599 roku) był skłonny scedować tron na syna (co łamało artykuły henrykowskie) albo skłonić szlachtę do wyboru Ernesta Habsburga. Pierwsza żona Anna Habsburżanka wedle A. S. Radziwiłła była półśrodkiem w celu kompromisu między polskim monarchą a urażonymi Habsburgami (przez pojmanie Maksymiliana Habsburga przez Jana Zamoyskiego po zwycięskiej bitwie pod Byczyną, która umożliwiła Zygmuntowi objęcie tronu po podwójnej elekcji). Po śmierci Anny poślubił jej rodzoną siostrę Konstancję, co skutkowało wojną domową. Do ślubu tej pary doszło 11 grudnia 1605 roku w Krakowie, a więc 410 lat temu.
Anna Habsburżanka i Zygmunt III Waza Małżeństwo Habsburżanki z Wazą było udane. Najpierw zawarto ślub per procura w Wiedniu 4 maja 1592 roku. Króla zastępował ówczesny marszałek wielki litewski Albrecht Radziwiłł. Anna dotarła do Krakowa 26 maja 1592 roku. Ślub zawarto 31 V 1592 roku w Krakowie. Pierwotnie planował Zygmunt III Waza poślubić Krystynę Holsztyńską, a Anna małżeństwo z Karolem Lotaryńskim. Sprawę inaczej widział Albrycht Stanisław Radziwiłł, który twierdził, że było ono porozumieniem pomiędzy Habsburgami a Wazą, w celu zadowolenia strony habsburskiej po porażce arcyksięcia Maksymiliana. Związek zainspirował kard. Aldobrandini, późniejszy papież Klemens VIII, legat traktatów bytomsko-będzińskich. Małżeństwo trwało niespełna 6 lat. Z licznego potomstwa do dorosłego wieku dożył następca króla Władysław Zygmunt (Władysław IV Waza). Zmarła 10 lutego 1598 roku w wyniku komplikacji po poronieniu (wydobytemu z jej łona nieżywemu synowi nadano imię Krzysztof). W chwili śmierci miała tylko 25 lat. Konstancja Habsburżanka Szukano kolejnej kandydatki dla króla. Do Rzeczypospolitej przybyła teściowa króla Maria Wittelsbach, żona Karola Habsburga, arcyksięcia Styrii. Oficjalnie by pocieszyć zrozpaczonego króla, a według Stanisława Kobierzyckiego by namówić króla do ożenku z kolejną swoją córką, czyli Konstancją. Była ona aż 16 lat młodsza od swojej siostry. Lata mijały, gdyż król czekał na osiągnięcie przez nią odpowiedniego wieku. Plany królewskie wywołały opór stronnictwa anty habsburskiego na czele z Janem Zamoyskim. Po jego śmierci najzagorzalszym, ale w przeciwieństwie do Zamoyskiego, planującym obalenie monarchy ws. łamania artykułów henrykowskich był wojewoda krakowski Mikołaj Zebrzydowski, ideowy następca kanclerza i hetmana. Oskarżono króla o kazirodztwo, bo wedle ówczesnego prawa byli ze sobą spokrewnieni. Zapomniano, że gdy Zygmunt August żenił się z siostrami (a co więcej córkami kuzynki kóla-Anny, córki Władysława Jagiellończyka, jego stryja) nie czyniono żadnych problemów władcy. Nad związkiem zaciążyło pewnego rodzaju fatum. Najpierw wysłano posła po dyspensę do Klemensa VIII, ale zmarł. Kolejny papież Leon Xi panował do 1 do 27 kwietnia 1605 roku. Dopiero trzeci papież Paweł V, panujący od 16 maja 1605 roku udzielił dyspensy. Miał on powiedzieć:Rex vester dispensabitur, sed non prosberabitur (Króla wasz ma wprawdzie dyspensę, ale nie będzie szczęśliwy)Konstancja i Zygmunt III Waza pobrali się 11 grudnia 1605 roku w Krakowie. O ile co do zgodności małżonków papież Paweł V się mylił, o ile tuż po zaślubinach rozpoczęły się rozruchy, które przerodziły się w rokosz Zebrzydowskiego. Był to tylko pretekst. źr. Kobierzycki S., Historia Władysława królewicza polskiego i szwedzkiego, tłum. M. Krajewski, oprac. J. Byliński, W. Kaczorowski, Wrocław 2005; Radziwiłł A. S., Rys panowania Zygmunta III, tłum. E. Kotłubaj, oprac. J. Byliński, W. Kaczorowski, Opole 2011. fot. commons. wikimedia.org Czytaj także: NAJSŁYNNIEJSZY TATRZAŃSKI GAWĘDZIARZ – 121. ROCZNICA ŚMIERCI SABAŁY
