„poldek”, „akwarium”, „borewicz” to tylko niektóre nieoficjalne i potoczne nazwy kultowego Poloneza produkowanego na stołecznym Żeraniu. Dziś mija 37 lat od momentu rozpoczęcia produkcji. A więc Poloneza czas zacząć.
Historia naszego króla szos rozpoczyna się w 1972 roku kiedy to na najwyższych partyjnych szczeblach ustalono linię rozwojową dla FSO a także zaplanowano znalezienie następcy dla produkowanego Polskiego Fiata 125p. Konkrety pojawiają się 2 lata później w postaci umowy między Pol- Motem a włoskim koncernem Fiat. Umowa dotyczyła powierzenia stronie włoskiej projektu nowego samochodu zgodnie z wytycznymi przedstawionymi przez stronę polską. Wytyczne dotyczyły: nadwozia, norm bezpieczeństwa itd. Samochód miał spełniać bieżące normy spalania, przyszłe normy zderzeniowe a poziom emisji spalin miał pozwolić na sprzedaż tego pojazdu w Europie Zachodniej i w Stanach Zjednoczonych.
Polonez MR ’78/MR ’83/ MR’ 85
Pierwszym Polonezem był tzw. „Borewicz”, który swoją nazwę dostał od nazwiska kultowego porucznika Borewicza z serialu „07 zgłoś się”. „Borewicz” w dużej części bazował na produkowanym równolegle Fiacie 125p i w związku z tym odziedziczył także jego wady: przestarzały silnik, duży promień skrętu mały rozstaw osi. W porównaniu do 125p Polonez był lepiej wyposażony a także bezpieczniejszy. Polonez był wyposażony w kilka jednostek napędowych: R4 1.3 l, R4 1.5 l, R4 Fiat DOHC 2.0 l, R4 2.0 l TD.
Polonez MR’ 86/ MR’ 87/ MR’ 89
Kolejnymi zmianami była zmiana pojemności silnika bazowego na 1.6 l w efekcie zwiększyła się także moc pojazdu. Modernizacja Poloneza polegała głównie na zmianach wizualnych m.in: malowanie drzwi proszkowo na kolor czarny, zastosowano pas przedni z modelu Coupe, w słuku „C” pojawiły się małe okienka poprawiające widoczność (stąd przydomek „akwarium”). Do produkcji wszedł silnik CB 1.6 l o mocy 87 koni. Do napędu Poloneza nadal używano silników znanych z poprzedniej wersji: R4 1.3 l, R4 1.5 l nowe R4 1.6 l fordowskie R4 Pinto 2.0 l a także R4 Fiat DOHC 2.0 l. Wersja MR’ 89 otrzymała nowe zespolone lampy stosowane potem w modelu Caro. Pojawiła się także dostawcza wersja Truck.
Polonez MR’ 91/ MR’ 93
Nowa generacja Poloneza została zaprojektowana na początku lat’ 90 przez Cezarego Nawrota, Antoniego Kasznickiego i Zbigniewa Kowalczyka kierownikiem projektu był Jan Politowski. Wprowadzono prawie 270 zmian stylistycznych i konstrukcyjnych: nowe przednie reflektory, inaczej wyprofilowano zderzak, zastosowano tłumik środkowy, pojawiła się możliwość regulowania kierownicy. Powiększyła się także lista wyposażenia dodatkowego: szyberdach, autoalarm, radioodtwarzacz, centralny zamek, sportowe fotele Inter Groclin. Nabywca miał także do wyboru różne jednostki napędowe, tylne mosty o różnych przełożeniach. Od roku ’91 poziom produkcji gwałtownie wzrósł. Poszerzona została paleta jednostek napędowych i obejmowała ona 5 silników: R4 14K 16 MPI 1.4 l, R4 1.5 l, R4 1.6 l, R4 Pinto 2.0 l, a także co było swoistym novum silnik diesla XUD9A 1.9 l. Polonez Caro zyskał w latach ’90 wysoką popularność w Polsce. W 1992 roku sprzedano 80 000 pojazdów.
Polonez Caro Plus MR’ 97
Ostatnim Polonezem był Polonez Caro Plus. Zmodernizowany model posiadał zmienioną deskę rozdzielczą, lakierowane zderzaki, nowy jednopunktowy wtrysk Bosch a także hydrauliczne wspomaganie kierownicy oferowane w standardzie (kiedyś opcjonalnie). Zwiększono pojemność bagażnika, zastosowano ukośne amortyzatory zamiast prostych, silniki OHV zmodernizowano tak ażeby spełniały standardy Euro II. W pierwszym roku produkcji sprzedano 61 915 pojazdów.
Wersje użytkowe i specjalne: Truck, Cargo/Cargo Plus, sanitarka, radiowóz, straż pożarna
Polonez w wersji Truck był następcą Polskiego Fiata 125p w wersji pick- up. Prace nad następca przestarzałego Fiata rozpoczęły się w 1985 roku. Planowo model miał posiadać ładowność 1000 kg, dostawczy Polonez został zaprezentowany w 1986 roku. W 1997 roku produkcję Poloneza Trucka przeniesiono do Zakładu Samochodów Dostawczych w Nysie. Początkowo używano standardowych silników 1.5 i 1.6 od 1992 roku zaczęto stosować silniki wysokoprężne.
Polonez Cargo był lekkim pojazdem dostawczym bazującym na osobowym Polonezie Caro. Produkcja Cargo odbywała się w latach 1993- 2001. Do napędu tej wersji służyły silniki 1.6 GLE, 1.6 GLI i 1.9 diesel. Produkcja odbywała się w ten sposób, że standardowe nadwozia Caro wysyłane były do zakładów ZTS w Grójcu gdzie otrzymywały gdzie montowano wyższą część z laminatu i wyposażenie dodatkowe. Ładowność tej wersji to 2 osoby i 200 kg ładunku lub 5 osób i 80 kg ładunku.
Wersja sanitarna Poloneza została skonstruowana na bazie Poloneza Cargo/ Cargo Plus. Od wersji cywilnej wyróżniała się światłami ostrzegawczymi na dachu kolorem zewnętrznym (dostosowany do międzynarodowych przepisów) i wyposażeniem wewnętrznym. W tej wersji montowano wyłącznie silnik 1600 CB, który pozwalał osiągać prędkość 140 km/h.
Początkowo milicyjne radiowozy posiadały silnik 2.0 DOHC Fiata co pozwalało osiągnąć prędkość do 200 km/h. W późniejszym okresie stosowano kilka jednostek napędowych: 1.5 OHV, 2.0 SOHC z Forda, 1.6 ze sportowym wałkiem rozrządu. Używano również silnik Rovera 1.4 i 1.6 16v. Radiowozy na bazie Poloneza powstawały w Łodzi. Polonez wyposażony był w ostrzegawczego „koguta” na dachu, radiostację (stad nazwa). Dodatkowo między przednimi fotelami a tylną kanapą umieszczano szybę z pleksiglasu.
Wersja dla straży pożarnej podobnie jak inne wersje dla służb posiadały światła ostrzegawcze na dachu. W tylnej części pojazdu znajdował się sprzęt ratowniczy w postaci: nożyco- rozpieraka, piły do stali i drewna, gaśnice, zestaw do pierwszej pomocy i agregat prądotwórczy.
Polonez w sporcie
Polonez 2000 Rally
Polonez zadebiutował w motosporcie już w ’78 roku. Pierwszym rajdowym Polonezem był Polonez 200 Rally, który powstał niedługo po premierze seryjnego Poloneza. Powstał na bazie seryjnego Poloneza 2000. Wykorzystano także elementy konstrukcyjne z Fiata 131 Abarth. Wyposażony był w dwulitrowy silnik zasilany dwoma gaźnikami Webera. Pojazd otrzymał homologację do grupy IV i swój pierwszy występ zaliczył na Rajdzie Monte Carlo w roku ’79. Pojazd wystawiono w Rajdowych Mistrzostwach Świata 1979 roku. Układ hamulcowy pochodził z Porsche 911 RS. Produkcję zakończono w 1986 roku.
Polonez 2500 Racing
Bez wątpienia najciekawszym sportowym Polonezem był Polonez 2500 Racing potocznie zwany „Stratosem” lub „Stratopolonezem”. 2500 Racing został skonstruowany na podzespołach Lancii Stratos (stąd nazwa). „Stratos” został osadzony na ramie od owej Lancii a także otrzymał centralnie umieszczony silnik V6 2.4 litra pojemności i 250 koni mocy znany z Ferrari Dino czy Lancii Stratos. Ale dzięki zabiegom polskich inżynierów jednostka osiągnęła moc 285 koni. Żeby dociążyć przód samochodu zastosowano chłodnicę od ciężarowego „Stara”. Prędkość maksymalna wynosiła 250 km/h a przyspieszenie od 0 do 100 km/h zajmowało 5 sekund. Zużycie paliwa wynosiło ok. 50 l na 100 km. W połowie lat ’80 pojazd trafił do Muzeum Techniki w Warszawie.
Polonez 2000 Turbo
Skonstruowany został w 1984 roku z nadwoziem coupe lub 5-cio drzwiowe. Nigdy nie otrzymał homologacji, wyposażony był w dwulitrowy silnik z mechanicznym wtryskiem paliwa. Moc zależnie od ciśnienia doładowania wahała się od 230 do 270 KM. Z racji nie otrzymania homologacji startował jedynie w krajowych rajdach. 2000 Turbo zajmował wysokie pozycje w rajdach: Elmot, Wisły, Rajd Kormoran czy Zimowy Rajd Dolnośląski.
Polonez 1600C
Posiadał wzmocniony silnik 1.5 OHV o mocy 130 koni. Startował tylko raz w zagranicznych rajdach- był to Rajd Akropolis ’87. Startował również w Rajdzie Polski 1987.
Polonez 1.5C Turbo
Prototyp doładowanego Poloneza został zaprezentowany w 1987 prace trwały już rok wcześniej. Silnik generował moc od 190 o 106 KM. W Polonezie zastosowano turbosprężarkę produkcji WSK Rzeszów. Prędkość maksymalna od 180 km/h do 220 km/h (moc silnika i prędkość maksymalna uzależniona była od grupy rajdów).
Polonez Caro 1.4 MPI 16v
Pojazd ten został wyposażony w silnik Rovera 1.4 MPI z elektronicznym, wielopunktowym wtryskiem paliwa o mocy 125 KM. Prędkość maksymalna wynosiła 205 km/h a przyspieszenie do 100 km/h zajmowało 8 sekund. Pojazd trafił do Holandii z inicjatywy holenderskiego importera.
źródło: pl.wikipedia.org, wiedza własna
fot: pl.wikipedia.org- Basilex, Hiuppo, 16v, Lukas 3z, Stiopa, Pitak,
