Majowe wybory prezydenckie w planowanej formie będą niedemokratyczne? Opinia OBWE

Termin wyborów prezydenckich w Polsce jest przedmiotem politycznego sporu pomiędzy opozycją a obozem rządzącym. Rzecznik Praw Obywatelski Adam Bodnar zwrócił się do Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR) podlegającego pod OBWE o opinię ws. głosowania. W poniedziałek RPO opublikował główne tezy analizy.

Trwa spór polityczny dotyczący terminu i formy wyborów prezydenckich w Polsce. Obóz rządzący stoi na stanowisku, że powinny się one odbyć w majowym terminie i planuje głosowanie korespondencyjne. Politycy PiS przekonują, że ewentualne przesunięcie wyborów mogłoby mieć miejsce tylko w drodze zmiany konstytucji.

Na takie rozwiązanie nie zgadzają się przedstawiciele formacji opozycyjnych. Większość z nich domaga się wprowadzania stanu nadzwyczajnego, w związku z epidemią koronawirusa. Takie rozwiązanie, jak wynika z konstytucji, oznacza m.in. przesunięcie wyborów. Rządzący jednak nie chcą się na to zgodzić i wskazują, że w obecnym okresie nie ma podstaw do wprowadzania stanu nadzwyczajnego.

9 kwietnia Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar zwrócił się do Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka podlegającego pod OBWE o ocenę możliwości przeprowadzenia wyborów korespondencyjnych. W poniedziałek na stronie RPO ukazały się główne tezy opinii ODIHR.
„Wprowadzanie tak istotnych zmian na tak krótko przed datą wyborów i w czasie, gdy przygotowania do wyborów już trwały, nie jest zgodne z zasadami stabilności ustawodawstwa wyborczego oraz pewności prawa” – czytamy.

Rzecznik Praw Obywatelskich publikuje główne tezy analizy biura podlegającego pod OBWE

Autorzy analizy zwracają uwagę, że projekt PiS przekazuje uprawnienia PKW dotyczące procesu wyborczego resortowi rządowemu. ODIHR ma również zastrzeżenia do zmiany sposobu powoływania obwodowych komisji wyborczych. Zdaniem autorów tego typu zmiany mogą skutkować dodatkową niepewnością i utratą zaufania społecznego do sposobu głosowania i wyborów.

„W ocenie ODIHR projekt ustawy wymaga znacznych udoskonaleń, aby stał się zgodny ze zobowiązaniami podjętymi w ramach OBWE oraz innymi międzynarodowymi standardami dotyczącymi demokratycznych wyborów” – podkreślono w analizie.

W zaleceniach ODIHR podkreślono konieczność zapewnienia, aby zmiany ram prawnych dot. wyborów były przyjmowane w drodze transparentnego, praworządnego procesu. Wszelkie zmiany w ordynacji wyborczej powinny być również przyjmowane z dużym wyprzedzeniem przed wyborami.

Ponadto autorzy zalecają:

• Ponowne rozważenie przepisu pozwalającemu Marszałkowi Sejmu zmieniać termin wyborów.
• Przywrócenie Państwowej Komisji Wyborczej kompetencji przyznanych przez projekt ustawy ministrowi aktywów państwowych.
• Wyraźne zapewnienie możliwości obserwacji działalności gminnych komisji wyborczych przez pełnomocników i obserwatorów obywatelskich oraz rozważenie wyposażenia ich w sprzęt ochrony osobistej.

Źródło: rpo.gov.pl