Dziś mija 69. rocznica wyzwolenia niemieckiego, nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz przez Armię Czerwoną. Dnia 27 stycznia 1945 roku żołnierze 100. Lwowskiej Dywizji Piechoty wchodzącej w skład 60. Armii I Frontu Ukraińskiego pod dowództwem generała Fiodora Krasawina jako pierwsi wkroczyli na terytorium obozowe, ratując od śmierci około 8 tysięcy pozostających w nim jeszcze więźniów.
Niemiecki, nazistowski obóz koncentracyjny Auschwitz został założony na początku 1940 roku w miejscu dawnych koszar Wojska Polskiego, sąsiadujących z miastem Oświęcim. W trakcie wojny był sukcesywnie rozbudowywany i modernizowany w celu możliwości przyjęcia coraz większej ilości więźniów. Praktycznie aż do 1942 roku obóz śmierci przeznaczony był tylko dla Polaków oraz w mniejszym stopniu dla ludności niepolskiej, a mającej obywatelstwo przedwojennej II Rzeczpospolitej. Później do Auschwitz zaczęły trafiać też osoby pozostałych narodowości w tym: Żydzi, Cyganie, jeńcy rosyjscy z frontu wschodniego oraz ludność państw okupowanych przez III Rzeszę. Sam obiekt podzielony był na trzy główne kompleksy: KL Auschwitz, KL Birkenau i KL Monowitz, służące jako więzienia, obiekty pracy przymusowej oraz miejsca zbiorowej, planowanej zagłady.
Ostatni apel obozowy miał miejsce 17 stycznia 1945 roku. W związku ze zbliżającym się frontem, podjęto decyzję o ewakuacji sprawnych fizycznie oraz zdrowych więźniów w głąb Rzeszy oraz masowej eksterminacji osób chorych, starszych i dzieci. Równocześnie próbowano zniszczyć wszelkie dowody zbrodni dokonywanych na terenie obozu poprzez palenie dokumentacji czy wysadzanie w powietrze komór gazowych i krematoriów. Dnia 26 stycznia 1945 roku większość niemieckiej załogi w pośpiechu opuściło obóz na wieść o zbliżaniu się w kierunku miasta Oświęcim przodów Armii Czerwonej. Wraz z przejęciem kontroli nad Auschwitz przez czerwonoarmistów, rozpoczęto organizowanie pomocy dla osób najbardziej jej potrzebujących. Niestety, co jest bardzo charakterystyczne dla żołnierzy Armii Czerwonej, nie obyło się bez przykrych incydentów. Zdarzały się przypadki dokonywania gwałtów przez pijanych żołdaków na oswobodzonych więźniarkach oraz oskarżenia o zdradę i tchórzostwo kierowane w kierunku więźniów pochodzenia rosyjskiego, będących często jeńcami wojennymi. Uwolnione osoby, których stan zdrowia nie budził większych zastrzeżeń, najczęściej wracały do domów, pozostali natomiast przebywali jeszcze na terenie obozu w zaimprowizowanych szpitalach.
Czytaj także: Powstańcy na profilowe!
Wraz z umocnieniem się systemu administracji sowieckiej na terytorium miasta Oświęcim, w miejscu byłego już niemieckiego, nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz powstały dwa obozy przejściowe dla jeńców niemieckich. Aż do 1947 roku istniał tam obóz Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, w którym umieszczane były osoby podejrzewane lub mające bezpośredni związek z organizacjami takimi jak NSDAP czy Hitlerjugend. Decyzją rządu PRL z dnia 2 lipca 1947 na terenie obozu powstało Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, mające na celu upamiętnienie miejsca i przekazywanie faktów dla przyszłych pokoleń.
Foto. commons.wikimedia.org
