Dziś kolejny z serii „artykułów gościnnych”. Historia Fabryki Samochodów Ciężarowych „Star” w Starachowicach napisana przez Marcina – admina fan page „FSC zawsze na propsie” oraz fanatyka ciężarówek ze Starachowic.
Historia Fabryki Samochodów Ciężarowych ‘’Star’’ w Starachowicach niegdyś czołowego producenta ciężarówek średniej ładowności w naszym kraju jest bardzo interesująca i tajemnicza a zarazem tragiczna, ale zacznijmy od początku.
[image src=”http://img42.imageshack.us/img42/1986/6zs5.jpg” width=”650″ height=”450″ title=”star” lightbox=”no” url=”http://img42.imageshack.us/img42/1986/6zs5.jpg” align=”center”]
Dzieje fabryki sięgają czasów przedwojennych wtedy to produkowano głównie sprzęt wojskowy: ramy do samochodów ciężarowych ‘’Fiat’’, osie do kuchni polowych i sprzęt artyleryjski głównie bardzo dobrej jakości armaty przeciwlotnicze wz. 36/37 na licencji szwedzkiej firmy Bofors. Okres przedwojenny to także odbudowa miasta i Zakładów Starachowickich z pierwszowojennych zniszczeń. W tym czasie fabryka była też areną strajków robotniczych głównie pod przewodnictwem Komunistycznej Partii Polski. Sytuację uspokoiło dopiero podpisanie w 1921 roku umowy między Towarzystwem Starachowickich Zakładów Górniczych a Ministerstwem Spraw Wojskowych o wybudowaniu w Starachowicach zakładów zbrojeniowych. Wrzesień ’39 roku pracownicy przywitali zdeterminowaną i bezkompromisową obroną miasta i fabryki. Nadeszły mroczne lata hitlerowskiej okupacji. Lata wojny upływają na czynnej walce z najeźdźcą. Mimo narastającego terroru okupanta w mieście i okolicach działają różne oddziały partyzanckie od Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich do Armii Ludowej.
Zaczynają się czasy powojenne i związany z tym trud odbudowy fabryki i miasta z wojennych zniszczeń, mimo braku fachowej kadry i odpowiedniego parku maszynowego udało się w rekordowym tempie wyprodukować pierwsze egzemplarze samochodu Star 20. Był to rok 1948 więc tempo było ekspresowe pokazało to również niesamowity upór i pracowitość ledwo co otrząśniętego z wojny narodu. Z roku na rok fabryka rozwijała się w 1950 roku sprowadzono nowe maszyny przystosowane do produkcji samochodów, rok później zamontowano pierwsze obrabiarki i taśmę montażu samochodu. Roczna produkcja zaczęła wynosić 10 000 samochodów, dzięki wprowadzeniu Stara 25 w wersji Tropik przed fabryką otworzyły się zagraniczne rynki zbytu, rozpoczęto produkcję pierwszych modeli terenowych.
[image src=”http://img542.imageshack.us/img542/1466/xz6.jpg” width=”750″ height=”350″ title=”zielony star” lightbox=”no” url=”http://img542.imageshack.us/img542/1466/xz6.jpg” align=”center”]
Lata 60 to dalszy rozwój fabryki wprowadzanie coraz to nowszych modeli samochodów m.in ( Star 27, Star 28/29), powstała masa prototypów marka Star była coraz bardziej rozpoznawalna w Europie i świecie w 1962 roku bramę fabryki opuścił 100-tysięczny Star. Później nadszedł tzw. ‘’Czas przyśpieszeń’ czyli dekada Edwarda Gierka, to wtedy fabryka osiągnęła największą świetność wprowadzono zupełnie nową rodzinę samochodów o oznaczeniu ‘’200’’, wtedy również sprowadzono z Włoch bardzo nowoczesne maszyny, zakłady dostały bardzo duży zastrzyk finansowy. Szczytowym momentem był rok 1976 to wtedy wyprodukowano 26 000 pojazdów a zatrudnienie wyniosło 22 000 osób. Jednocześnie w drugiej połowie dekady widoczne były symptomy kryzysu aczkolwiek rok 1977 można jeszcze uznać za udany wyeksportowano 4 000 samochodów (najwięcej w historii fabryki), a produkcja wyniosła 24 000 wozów, mimo sukcesów odnoszonych przez Stary 244 i 266 fabryka miała coraz większe trudności w przezwyciężeniu kryzysu. Nadchodziła epoka lat ’80 a wraz z nią coraz większy spadek produkcji i zatrudnienia, mimo tych wszystkich trudności fabryka konstruowała nowy samochód ciężarowy Star 1142 o ładowności 6,5 tony, który wszedł do produkcji seryjnej w 1986 roku. Socjalizm chylił się ku upadkowi pociągając na dno całą fabrykę. Następna dekada czyli dekada lat ’90 przyniosła fabryce różne zmiany. Podjęto decyzję o gruntownej restrukturyzacji fabryki, zmieniono nazwę na Zakłady Starachowickie ‘’Star’’ S.A i zamieniono zakłady na jednoosobową spółkę skarbu państwa. Wygaszano produkcję poszczególnych modeli ( Star 200 w 1994 roku, Star 28 w 1989 roku) ale także wprowadzono do produkcji nowe modele Star 742 i terenowy Star 744, nie ratowało to sytuacji zakładu.
W połowie lat ’90 główny udziałowiec fabryki czyli Skarb Państwa postanowił odsprzedać większościowy pakiet akcji Grupie Sobiesław Zasada Holdnig S.A (który stał się gwoździem do trumny zakładów). Zasada starał się bez sukcesu stworzyć polski koncern specjalizujący się w produkcji samochodów użytkowych. Po paśmie niepowodzeń Zasada podzielił Zakłady Starachowickie na dwie spółki: Star Trucks Sp z.o.o i Inwest Star Sp z.o.o. Inwest Star po kilku latach został zlikwidowany a spółką Star Trucks zainteresował się niemiecki koncern MAN , który w 1999 roku został głównym udziałowcem spółki. Po niedługim czasie wygaszono produkcję dotychczasowych modeli Stara i zastąpiono je modelami, które były ‘’polskimi’’ wersjami MAN-a ( Star 944, Star 1466, Star 8.125, Star 12.155). W 2003 roku doszło do połączenia dwóch firm: MAN Star Trucks Sp z.o.o oraz MAN Bus Polska Sp z.o.o w wyniku połączenia powstał MAN Star Trucks & Busess Sp z.o.o z siedzibą w Sadach koło Poznania. W tym samym roku w Starachowicach rozpoczęto produkcję szkieletów nadwozi i innych komponentów autobusowych, równocześnie spadała produkcja samochodów ciężarowych. W 2006 roku zakończono definitywnie produkcję ciężarówek, a 3 lata później w 2009 roku z nazwy firmy wyeliminowano słowo ‘’Star’’.
Tak oto kończy się historia ‘’Stara’’ naszej polskiej gwiazdy, która na wiele lat przejęła motoryzacyjną wizytówkę w naszym kraju pozostaje nam tylko żałować, że losy fabryki nie potoczyły się innym torem. W czasie istnienia zakładu wyprodukowano 631, 5 tysiąca ciężarówek.
Fot: Facebook FSC zawsze na propsie
