W świecie historii często pojawiają się interpretacje, które budzą emocje i dyskusje. Jedna z takich kontrowersji dotyczy ukraińskiego przewodnika turystycznego, który sugeruje, że korzenie Polski sięgają ukraińskich plemion.
Ukraiński przewodnik po Polsce
W 2010 roku lwowska fundacja Ukraina-Ruś, związana z kręgami ukraińskich nacjonalistów, wydała przewodnik zatytułowany „Ukraińskie miejsca w Polsce”. Publikacja ta nie jest zwykłym informatorem turystycznym – to próba reinterpretacji historii, w której Ukraińcy odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu polskiego państwa. Autorzy przewodnika, opierając się na pracach historyka Swiatosława Semeniuka, twierdzą, że od V do X wieku ukraińskie plemiona zamieszkiwały ogromne obszary Europy, w tym znaczną część dzisiejszej Polski.
Jednym z najbardziej zaskakujących elementów jest pochodzenie nazwy „Polska”. Według przewodnika wywodzi się ona od plemienia Polan, które miało zamieszkiwać tereny wokół Kijowa – serca dawnej Rusi Kijowskiej. To właśnie ci „ukraińscy Polanie” mieliby być protoplastami polskiego narodu, co stawia pod znakiem zapytania tradycyjne polskie narracje historyczne o plemionach słowiańskich na ziemiach nad Wisłą.
Kraków jako symbol ukraińskiej historii
Przewodnik idzie dalej, opisując Kraków jako „staroukraiński gród”. Twierdzi, że w 999 roku miasto padło ofiarą „polskiej okupacji” pod wpływem nacisków niemieckich. Autorzy wskazują na postaci takie jak Prohor i Prokop – rzekomych pierwszych biskupów krakowskich – oraz bizantyjską świątynię św. Jerzego jako dowody na wschodnie, ukraińskie korzenie. Ta teza ma podkreślać, że Ukraińcy mieszkali na tych ziemiach od ponad 1500 lat, a ich wpływy sięgały daleko poza obecne granice.
Cel publikacji jest jasny: zachęcić Ukraińców do odwiedzania tych miejsc i oznaczania ich narodowymi symbolami, takimi jak niebiesko-żółte wstążki. Rostysław Nowożeniec, prezes fundacji i polityk związany z Blokiem Julii Tymoszenko, wyjaśniał, że inspiracją były polskie zwyczaje upamiętniania historii we Lwowie. Przewodnik ma pomagać w budowaniu tożsamości narodowej, pokazując „etniczne ziemie” Ukraińców w Polsce.
Polskie postacie w ukraińskim świetle
Nie tylko geografia, ale i znane osobistości historyczne znalazły się w centrum uwagi. Przewodnik klasyfikuje jako Ukraińców figury takie jak poeta Juliusz Słowacki, pisarz Mikołaj Rej czy królowie Zygmunt August, Stanisław August Poniatowski i Jan III Sobieski. W przypadku Sobieskiego argumentem jest pochodzenie jego matki z rodu Daniłowiczów, wojewodzianki ruskiej. Te twierdzenia mają ilustrować głębokie powiązania między historią Polski i Ukrainy, sugerując, że wiele polskich osiągnięć ma ukraińskie korzenie.