Prototypy z Fabryki Samochodów Ciężarowych

Nie kończymy z wpisami Marcina, admina FSC zawsze na propsie. Dziś Marcin opowiada o prototypowych pojazdach z Fabryki Samochodów Ciężarowych w Starachowicach. Zapraszam do lektury.

Fabryka Samochodów Ciężarowych tak jak każda szanująca się fabryka musiała prowadzić badania, rozwijać się, tworzyć wersje rozwojowe swoich produktów, a także wykonywać prototypy i właśnie postaram się przybliżyć sylwetkę prototypów ze Starachowic…

[image src=”https://fbcdn-sphotos-g-a.akamaihd.net/hphotos-ak-frc1/q71/312280_475265929209253_1299216351_n.jpg” width=”680″ height=”340″ lightbox=”yes” align=”center”]

Jednym z pierwszych prototypów opracowanych na ciężarówce ‘’Star’’ był półgąśnieciowy ciągnik artyleryjski SG-10 skonstruowany na podwoziu ciężarówki Star 20. Ciągnik miał służyć do holowania dział o kalibrze powyżej 100 mm. Ciągnik miał zostać opracowany w Centralnym Biurze Konstrukcyjnym nr. 5 konstrukcja wzorowana była na przestarzałym już Oplu Maultierze i GAZ-ie 60. Już w 1949 roku w Zakładzie Doświadczalnym w Urusie zbudowano przedprototypowy pojazd, który był gotowy do dalszych badań po próbach terenowych w czasie, których wychwycono wady a także opracowano wymagania wobec pojazdu i dokonano odpowiednich przeróbek i modyfikacji na podstawie obserwacji i doświadczeń z przedprototypowym pojazdem Wojskowa Stacja Doświadczalno- Badawcza Sprzętu Motoryzacyjnego opracowała dokumentację techniczną ciągnika artyleryjskiego SG-10. Dokumentację techniczną przekazano do Biura Konstrukcyjnego Przemysłu Motoryzacyjnego i zlecono budowę trzech prototypów, które były gotowe w grudniu 1952 roku. Prototypy zostały skierowane na kolejne ćwiczenia i testy po ich zakończeniu latem ’54 roku i wydaniu pozytywnej opinii nie zdecydowano się na seryjną produkcję. Powodem było wdrożenie do produkcji Stara 66, który wykazywał lepsze właściwości terenowe od SG-10. Ciągnik napędzany był benzynowym silnikiem S-42 była to jednostka 6-cio cylindrowa o mocy 85 KM i pojemności 4188 cm3. Osiągi maszyny nie były duże na szosie ciągnik mógł się rozpędzić do 60 km/h w terenie do 30km/h.

[image src=”https://fbcdn-sphotos-d-a.akamaihd.net/hphotos-ak-ash3/602776_283302975135128_618453743_n.jpg” width=”800″ height=”640″ lightbox=”yes” align=”center”]

Kolejnym prototypem był… pływający Star! Tak to nie żart, płk. Zalewski służący w 110 PW jednostce, która zajmowała się nadzorem produkcji dla wojska wpadł na pomysł, że Star mógłby jeszcze pływać. Konstruktorzy ulegli namowom wojskowych i przekonstruowali Stara 266. Polegało to na maksymalnym uszczelnieniu części ładunkowej, kabina nie była do końca uszczelniona co skutkowało częściowym jej zalaniem (takie był zamierzenie konstruktorów) w przeciwnym razie samochód za bardzo przechyliłby się do tyłu z przodu zamontowano coś na wzór obręczy do której przymocowano baki paliwa od Stara. W czasie pokazów samochód wjechał do wody i nie utonął tylko zaczął pływać. Bieżnik opon w Starze 266 zastępował częściowo łopatki parostatku. W czasie drugiej próby na skrzynię ładunkową wsiedli oficerowe Ludowego Wojska Polskiego, konstruktor Pan Antoni Chmielnicki i inni zaproszeni na ten pokaz goście. Ku zdumieniu wszystkich w skrzyni ładunkowej nie znalazła się ani kropla wody. Star popłynął na odległość 1,5 kilometra od brzegu i zawrócił. Próby Stara-amfibi odbywały się na zalewie w Brodach Iłżeckich pod Krynkami .

[image src=”https://fbcdn-sphotos-a-a.akamaihd.net/hphotos-ak-prn1/s720x720/551368_292832864182139_632179764_n.jpg” width=”680″ height=”480″ lightbox=”yes” align=”center”]

Jednym z nowocześniejszych prototypów fabryki był Star 12,5 tony. Była to konstrukcja ciekawa i bardzo obiecująca pod względem parametrów technicznych jak na ówczene czasy . Star 12,5 tony miał ważyć 5,5 tony i mieć ładowność 7 ton. Samochód miał mieć zmienioną stylistykę m.in. nowa atrapa i odchylana kabina co było bardzo nowoczesnym rozwiązaniem. Nowy silnik miał bazować na konstrukcji silnika S-359 z tym, że nowy silnik miał mieć moc 180 KM, aluminiowy kadłub silnika S-359 nie był zbyt wytrzymały do takiej mocy. Postanowiono stworzyć żeliwny kadłub nowego silnika, silnik miał mieć turbodoładowanie. WSK w Rzeszowie rozpoczęła produkcję licencyjnych sprężarek Garett’a z USA. W oparciu o turbosprężarkę przeznaczoną dla przemysłu lotniczego, postanowiono zbudować jej odmianę dla silnika samochodowego. WSK w Mielcu podjęła się opracowania nowej aparatury wtryskowej paliwa, silnik o mocy 180 KM potrzebował więcej paliwa, wiązało się to z opracowaniem nowej aparatury chłodzącej ponieważ silnik o większej mocy wytwarza więcej ciepła a więc należało skonstrułować nowy wentylator, nową chłodnicę itp, postanowiono zmienić instalację elektryczną na napięcie 24 V gdyż uważano to za nowoczesne rozwiązanie, poziom głośności postanowiono zmniejszyć do 72-73 decybeli.  Załoga FSC głównie jej Ośrodek Badawczo Rozwojowy z jej kierownikiem inż. Andrzejem Chmielnickim wykonali nie lada zadanie. W ciągu 14 miesięcy zbudowali prototyp całkowicie nowego samochodu ciężarowego, o bardzo nowoczesnych rozwiązaniach technicznych jak i konstrukcyjnym (nowoczesna kabina i silnik). Niestety nie wiadomo jakim cudem przyszło pismo ze Zjednoczenia Przemysłu Motoryzacyjnego ‘’Polmo’’ o surowym zakazie dalszych prac nad nowym samochodem ciężarowym. Pozwolono jedynie prowadzić badania silnika na hamowni.

[image src=”http://weadd2.hostil.pl/stara/star-a83.jpg” width=”680″ height=”480″ lightbox=”yes” align=”center”]

Kolejnymi konstrukcjami Starachowickich zakładów była rodzina samochodów ‘’A200’’ i trójosiowych ‘’A83’’ bazujących na konstruckji Stara 25. Kiedy na przełomie lat 1959/1960 wchodził do produkcji Star 25 już wiedziano, że jest to konstrukcja nie nadająca się do dalszego rozwoju. Poszczególne elementy konstrukcyjne wymagały wzomcnienia i unowcześnienia. Zasadniczymi kierunkami rozwoju były: zwiększenie komfortu kabiny, zwiększenie ładowności i unowocześnienie podstawowych elementów konstrukcyjnych . Podstawowym samochodem dwuosiowym był samochód o oznaczeniu ‘’A200’’. Miał być to samochód o zwiększonej ładowności więc musiała być też większa moc silnika. Biuro Konstrukcyjne Przemysłu Motoryzacyjnego przystąpiło do prac nad większą wersją silnika S-53 o oznaczeniu S-530. Zwiększono średnice cylindra i skok tłoka w efekcie silnik uzyskał pojemność ok. 6,5 litra. Taki silnik nadawał się do zamontowania w samochodzie o ładowności 5-6 ton. Pierwsze prototypy Stara 200 opartego o podzespoły Stara 25/27 powstały na przełomie 1960/1961 roku. W ciężarówce zamontowano zmodernizowaną kabinę K-26.

[image src=”http://weadd2.hostil.pl/stara/star-200iwp633-rys.jpg” width=”680″ height=”340″ lightbox=”yes” align=”center”]
[image src=”https://fbcdn-sphotos-f-a.akamaihd.net/hphotos-ak-ash3/535387_446945758707937_2098912097_n.jpg” width=”680″ height=”480″ lightbox=”yes” align=”center”]

Kolejnym prototypem Stara 200 był Star 200/IWP 633. Oznaczenie IWP wzięło się od Instytutu Wzornictwa Przemysłowego, któremu zlecono opracowanie nadwozie do przyszłościowego samochodu Star 200. W 1962 zespół projektantów i konstruktorów pod kierownictwem mgr inż. Janusza Pawłowskiego wykonał dokumentację nadwozia, prototyp został zbudowany w 1963 roku ale nie zdecydowano się na wdrożenie do produkcji.

[image src=”http://weadd2.hostil.pl/stara/star-a830-rys.jpg” width=”680″ height=”480″ lightbox=”yes” align=”center”]

BKMot w Warszawie prowadziło również badania nad serią trójosiowych samochodów ciężarowych konstrukcyjnie bazujących na podzespołach Stara 25/27. Pierwsze prototypy samochodu w układzie jezdnym 6×4 o oznaczeniu A-830 powstały w 1962 roku. Jednostką napędową został silnik S-530. Skrzynia biegów pochodziła z seryjnego Stara, zastosowano nowe sprzęgło główne z centralną sprężyną dociskową. W nowej ramie zastosowano niektóre elementy Stara 25/27. Samochód otrzymał zmodernizowaną kabinę typu K-26 , skrzynia ładunkowa typu L-83 została oparta o naczepę D-60 B. Zużycie paliwa oscylowało wokół 27 litrów, ładowność 8 ton a maksymalna prędkość 68 km/h. Drugą wersją tego modelu był model w układzie napędowym 6×2, ten model różnił się od modelu 6×4 większą prędkością maksymalną (79 km/h) i mniejszym zużyciem paliwa (24 litry). Kolejnym trójosiowym Starem był Star A-88 w układzie 6×2 w tym samochodzie zmieniono zawieszenie układu napędowego, któty został przeniesiony ze Stara 25/27. Ostatnim trójosiowym pojazdem był Star A-830 konstrukcja charakteryzowała się największym stopniem unifikacji ze Starem 25/27, skrzynia ładunkowa pochodziła ze Stara 25 L. Układ napędowy, zawieszenie, hamulce i inne podzespoły pochodziły ze Stara 25/27. Prace badawcze na trójosiowymi Starami zostały zakończone w 1964 ze względu na niskie właściwości trakcyjne. Od tej pory cały wysiłek konstruktorów skupił się na samochodzie Star 200.

[image src=”https://fbcdn-sphotos-e-a.akamaihd.net/hphotos-ak-frc3/226467_446802732055573_211550707_n.jpg” width=”680″ height=”480″ lightbox=”yes” align=”center”]

Kolejną bardzo tajemniczą konstrukcją był Star 300 i jego zupełnie nowy silnik V-8. O tej konstrukcji wiadomo niewiele budowę silnika o mocy rzędu 300-350 KM zlecono na początku lat 70-tych dwóm instytucjom: Ośrodkowi Badawczo- Rozwojowemu Sprzętu Komunikacyjnego w Mielcu, który opracował silnik SWM 156 V8 oparty o produkowany w kraju silnik SW-680 i Instytutowi Lotnictwa w Warszawie, który opracował własny silnik S-V8.00.IL. Silnik z Warszawy dawał duże nadzieje. Przewidywano moc 300 KM bez doładowania, 360 KM z doładowaniem i 450 KM w wersji z chłodzeniem doładowującego powietrza. Postanowiono zastosować nowoczesną kabinę przy współpracy Renault i Saviem.

[image src=”https://fbcdn-sphotos-b-a.akamaihd.net/hphotos-ak-prn1/556042_442205789181934_1479566501_n.jpg” width=”680″ height=”340″ lightbox=”yes” align=”center”]
[image src=”https://fbcdn-sphotos-a-a.akamaihd.net/hphotos-ak-ash3/s720x720/16917_442165015852678_746475431_n.png” width=”680″ height=”480″ lightbox=”yes” align=”center”]
[image src=”https://fbcdn-sphotos-g-a.akamaihd.net/hphotos-ak-ash3/602092_441774585891721_238391217_n.jpg” width=”680″ height=”340″ lightbox=”yes” align=”center”]

Wyszedł też prototyp Stara 1144 miał być to samochód zastępujący wysłużonego już Stara 244. Konstrukcyjnie bazował na Starze 1142. Powstała również odmiana 6×6 czyli Star 1366 o tej konstrukcji niewiele wiadomo, samochód bazował na podzespołach Stara 1142 (odchylana kabina, silnik) pojazdem zainteresowana była armia węgierska ale plany koncernu M.A.N przekreśliły produkcję tego modelu. Obiecującą konstrukcją był Star 844 (Unistar) miała być to zupełnie nowa seria pojazdów uniwersalnych. Charakteryzował się zwartymi wymiarami 5,3 metra długości mosty napędowe jak i ogumienie pochodziło od Stara 266, turbodoładowany silnik 359. Namiastką 844 został Star 744.

Foto:devault.eu.org,FSC zawsze na propsie