Ruch krucjatowy, który zainaugurował w Clermont w 1099 roku Urban II miał skutkować zdobyciem, a raczej odzyskaniem Jerozolimy z rąk Arabów. Podczas IV takiej krucjaty z lat 1202-1204 doszło do słynnego splądrowania Konstantynopola. Doszło do niego 12 kwietnia 1204 roku, a więc 812 lat temu.
IV Krucjata
Genezy czwartej wyprawy krzyżowej z lat 1202-1204 należy upatrywać w państwach łacińskich, które powstawały na terenie Ziemi Świętej. Były to: Księstwo Małej Armenii, Hrabstwo Edessy, Hrabstwo Trypolisu oraz najważniejsze z nich Królestwo Jerozolimskie. Krucjatę IV zwołano, ponieważ państwa te potrzebowały wsparcia w walce z Arabami, a ich byt był zagrożony. Zagrożone było też Cesarstwo Bizantyńskie. Aleksy Angelos (przyszły Aleksy IV Angelos, następca obalonego w 1195 Izaaka II) uciekł z więzienia do Italii, a w Niemczech prosił rycerzy o pomoc. Obiecywał przy tym przysłowiowe „złote góry”. Obiecywał złoto, podporządkowanie prawosławia Rzymowi oraz wiele niestworzonych i nierealnych obietnic. Chyba sam wiedział, że ich nie spełni, ale rycerze nie chcieli wierzyć i udzielili wsparcia.
Swoje zobowiązania trzeba spłacać
Rycerze z Europy zdobyli Konstantynopol. Krzyżowcy 18 lipca 1203 roku uwolnili Izaaka II z więzienia, a ten zobowiązał się do koronacji swojego syna Aleksego na współcesarza. Stało się to 1 sierpnia 1203 roku. Pomogli także Aleksemu IV w zdobywaniu okolic stolicy. Tyle, że cesarz zastał pusty skarbiec i nie miał z czego spłacać zobowiązań. W listopadzie złożono ultimatum – albo zapłata, albo rabunek. Aleksy IV odmówił.
Opozycja antyłacińska
Mieszkańcy Bizancjum toczyli starcia z łacinnikami. Dodatkowo Wenecjanie, by pokryć swoje zobowiązania, prowadzili piracką działalność i łupili statki oraz kupców. Aleksy IV zbierając złoto i srebro od mieszkańców na zapłatę utracił resztę zaufania. Uaktywniła się opozycja, której przewodził Aleksy Dukas zwany Murzuflos. Był szambelanem dworu. Wydarzenia potoczyły się szybko. 7 stycznia 1204 roku dołączył do opozycji, 25 stycznia uwięził Aleksego IV, 26 stycznia ogłosił się cesarzem. 27 stycznia lud wybrał na cesarza Mikołaja Kanabosa, którego Aleksy V Dukas zgładził 2 lutego. * lutego z polecenia Aleksego V zginął Aleksy IV. Izaak II zmarł naturalnie 5 lutego. Aleksego poparła elitarna gwardia wareska i mógł on objąć rządy po śmierci wszystkich konkurentów. Aleksy V konsekwentnie odmówił zapłaty krzyżowcom. Ci zaś poczuli się oszukani, a nowego cesarza w propagandzie nazywano uzurpatorem i królobójcą.
Pustoszenie Konstantynopola
W lutym 1204 rozpoczęły się walki krzyżowców z Aleksym V. Nieliczne wojska od 10 marca 1204 roku szykowało się do szturmu. Pierwszy szturm z 9 kwietnia był nieudany. Kolejny szturm z 12 kwietnia 1204 roku przełamał obronę. Aleksy V oraz inni pretendenci z rodów Dukasów, Laskarysów i Angelosów również opuścili Konstantynopol. Gwardia wareska uznała Bonifacego z Montferrat za zdobywcę tronu.
Skutki
Skutkiem zdobycia Konstantynopola było jego splądrowanie przez krzyżowców. Od 14 do 16 kwietnia zagrabiono z niego ogromne ilości złota, srebra i relikwii. Niewykluczone, że wówczas wtedy Konstantynopol „opuścił” Całun Turyński, który na kilka lat oficjalnie „zaginął”, bowiem zabór był świętokradztwem, za co groziła ekskomunika. Dalekosiężny skutek widzimy do dzisiaj, bo to właśnie zdobycie i splądrowanie Konstantynopola skutkowało ostatecznym scementowaniem podziału Kościoła (schizmy wschodniej) na Wschodni (Prawosławny) i Zachodni (Katolicki).
źr. Angold M., Cesarstwo bizantyńskie 1025-1204.Historia polityczna, tłum W. Brodzki, Kraków 1993; Angold M., Czwarta krucjata, tłum. Beata Spieralska, Warszawa 2006; Manteuffel T., Historia powszechna. Średniowiecze, Warszawa 2012.
fot. commons.wikimedia.org
Czytaj również: PROF. SENYSZYN: JEST TEZA, ŻE NSZ BRONIŁY BERLINA
