O literaturze w pigułce – Jan Tomkowski – Najkrótsza historia literatury polskiej [RECENZJA]

Tomy o historii literatury polskiej zajmują często nie setki ale tysiące stron. Jan Tomkowski podjął się niezwykle trudnego zadania – skondensowania podstawowej wiedzy z tej dziedziny w bardzo krótkiej książce. I trzeba przyznać, że udało się to bardzo dobrze.

„Najkrótsza historia literatury polskiej” to książka, która na mniej niż dwustu stronach mieści najważniejsze informacje z tej dziedziny. Autor rozpoczyna od najstarszych zabytków języka polskiego, a kończy na autorach, którzy żyją współcześnie. Przedstawia tysiąc lat literatury w chyba najbardziej skondensowanej formie, jak to tylko możliwe. Jednak to przedstawienie jest na swój sposób dokładne.

Jan Tomkowski skupia się na analizie najważniejszych autorów. Krótko opowiada ich życiorysy, wymienia najistotniejsze dzieła, które czasem też opisuje. O tych mniej znanych autorach czasem tylko wspomina. Głównym tematem jest oczywiście najbardziej znana i najlepiej zachowana literatura XIX i XX wieku, jednak w książce nie zostają zaniedbane również poprzednie epoki. Autor ukazuje również, jak w poszczególnych momentach historii rozwijały się różne dziedziny literatury. Momentami były to wiersze, czasami proza lub dramat. W XX wieku coraz większy nacisk kładzie się na nowe formy, jak esej czy też szeroko pojęta literatura faktu.

Książka Jana Tomkowskiego nie jest pozycją dla specjalistów, którzy szczegółowo chcą zgłębić historię literatury polskiej. Mimo to, prawdopodobnie oni też chętnie po nią sięgną. Książka jest jednak skierowana głównie do osób, które tej historii nie znają, a chciałyby zapoznać się z nią w jak najkrótszej formie. Innym adresatem mogą być po prostu osoby, które chciałyby przypomnieć sobie wiadomości z tej pięknej dziedziny wiedzy. Jeszcze jedna kwestia, na którą warto zwrócić uwagę, to język książki. Jan Tomkowski pisze niezwykle lekko, książka jest wprawdzie swojego rodzaju podręcznikiem, jednak czytelnik z pewnością niejednokrotnie doceni kunszt pisarski autora. Tego typu wydania często powodują zwyczajne znużenie, tutaj poszczególne momenty w historii składają się w logiczną całość.

„Najkrótsza historia literatury polskiej” to książka bardzo obiektywna, jednak w ostatnim rozdziale, zatytułowanym „Nowe perspektywy”, autor pozwala sobie na własną opinię na temat dzisiejszej literatury. W pewien sposób wyrażony jest w niej żal nad zanikiem literatury pięknej w dzisiejszych czasach, a zastąpieniem jej raczej produkcją masową. Książka zawiera również kalendarium, które jest swojego rodzaju uzupełnieniem całości i stanowi doskonałą formę uporządkowania podanych faktów w czasie. Po książkę z czystym sumieniem może sięgnąć każdy miłośnik literatury oraz ktoś, kto takim miłośnikiem chciałby zostać. Może ona stanowić zarówno przypomnienie wiedzy, jak i jej pozyskanie. Zawiera oczywiście informacje o autorach takiej miary jak Jan Kochanowski, Adam Mickiewicz czy Henryk Sienkiewicz, ale również o tych mniej znanych, których dzieła, dzięki tej książce, mogą trafić do szerszego grona czytelników.

Czytaj także: Żołnierz inny niż wszyscy – Alieen Orr – Niedźwiedź Wojtek. Niezwykły żołnierz Armii Andresa [RECENZJA]

Jan Tomkowski, „Najkrótsza historia literatury polskiej”,
Wydawnictwo 2 Kolory, Warszawa 2015, stron 220.

Fot.: Wydawnictwo 2 Kolory