Zapewnienie instytucjonalnego wsparcia dla finansowania analiz oraz badań naukowych w ochronie zdrowia – to główny cel planowanego powołania Agencji Badań Medycznych. Projekt ustawy w sprawie jej powstania trafił do konsultacji.
W ocenie autorów regulacji, której wnioskodawcą jest ministerstwo zdrowia, powstanie Agencji zapewni rozwój nauk medycznych oraz nauk o zdrowiu i przyczyni się do wzrostu innowacyjności polskiej medycyny.
Projekt zakłada, że celem działalności Agencji będzie finansowanie projektów badawczych w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu, wyłonionych w drodze konkursu oraz zlecanie prowadzenia badań naukowych podmiotom określonym w ustawie. Zadaniem Agencji będzie ponadto zlecanie badań dotyczących zarządzania, rozwoju i optymalizacji systemu ochrony zdrowia. ABM będzie się również zajmowała wydawaniem opinii i ekspertyz w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu na rzecz m.in. podmiotów administracji publicznej, a także inicjowanie i rozwijanie współpracy międzynarodowej w tych obszarach. Projekt zakłada, że Agencja będzie mogła m.in. tworzyć spółki czy obejmować lub nabywać udziały i akcje w spółkach, jak również obejmować lub nabywać certyfikaty inwestycyjne.
Czytaj także: Ustawa 2.0: Co czeka studentów? Przedstawiamy najważniejsze zmiany
„Finansowanie systemu ochrony zdrowia nie powinno ograniczać się do świadczeń opieki zdrowotnej oraz zapewnienia szeroko rozumianego bezpieczeństwa zdrowotnego. Każdy system ochrony zdrowia powinien dostarczać świadczeń zdrowotnych o najwyższym stopniu efektywności” – podnoszą autorzy projektu ustawy, akcentując, że świadczenia powinny być oparte o najnowsze technologie medyczne oraz produkty lecznicze i wyroby medyczne. „Takie zobowiązanie wymaga prowadzenia badań, które dostarczą nowych rozwiązań systemowych. Nie jest wystarczające ani właściwe oparcie krajowego systemu ochrony zdrowia jedynie o rozwiązania importowane lub zakupywane od zewnętrznych dostawców”– wskazano w uzasadnieniu. Warunkiem efektywności systemu – jak podkreślono – jest poszukiwanie własnych rozwiązań i stymulowanie innowacyjnego kierunku badań, które zapewnią długofalowy rozwój medycyny.
Projekt regulacji przewiduje, że przychodami Agencji będą: dotacja celowa i dotacja podmiotowa, odpis w kwocie stanowiącej 0,3 proc. przychodów Narodowego Funduszu Zdrowia, środki finansowe na badania naukowe, o których mowa w Narodowym Programie Zdrowia. Przychodami Agencji będą również fundusze pochodzące m.in. z budżetu Unii Europejskiej, międzynarodowych programów badawczych, jak również z innych tytułów.
W 2019 r. na rzecz Agencji zostanie przekazana z budżetu państwa dotacja przeznaczona na pokrycie kosztów jej utworzenia oraz na statutową działalność związaną z finansowaniem projektów badawczych w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu. W uzasadnieniu wskazano, że szacunkowy roczny koszt funkcjonowania Agencji wyniesie 9 mln zł. „Powyższe koszty związane są m.in. zatrudnieniem personelu Agencji, wynajmem powierzchni biurowej, zakupem wyposażenia komputerowego oraz systemu informatycznego. W kolejnych latach koszty utrzymania Agencji będą zwiększone proporcjonalnie do wzrostu zatrudnienia. Należy podkreślić, że szacunki te nie mają charakteru ostatecznego” – wskazano w uzasadnieniu.
W uzasadnieniu zapewniono, że finansowanie Agencji nie wiąże się z ograniczaniem funduszy dla Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz Narodowego Centrum Nauki. „Instytucje te pełnią kluczową rolę w dziedzinie badań podstawowych oraz wdrożeniowych przygotowujących do komercjalizacji wyników. Fundusze na działalność agencji wypełnią lukę w finansowaniu badań, których wymienione instytucje dotychczas nie realizowały lub wykonywały w niewielkim zakresie” – wskazano.
Organami Agencji będą Prezes i Rada Agencji. Prezes będzie powoływany przez ministra na sześcioletnią kadencję i ma pracować przy wsparciu zastępców. W projekcie określono wymagania dla kandydatów na prezesa i zastępców. W skład Rady Agencji wejdzie od 12 do 15 członków powoływanych i odwoływanych przez ministra zdrowia. Prawo do ich zgłaszania będą posiadali wybrani ministrowie (właściwi do spraw nauki, gospodarki, obrony narodowej oraz spraw wewnętrznych), Konferencja Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych, dyrektorzy instytutów badawczych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw zdrowia, Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia, Prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, Dyrektor Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia. Kadencja Rady również będzie trwała 6 lat. Do pierwszego grudnia każdego roku prezes ABM ma przekazywać ministrowi do zatwierdzenia projekt rocznego planu działania na rok następny wraz z opinią Rady.