Zmniejszenie wynagrodzenia od 5 do 15 proc. oraz nowe pomysły odnośnie skarg na przewlekłość postępowań – to zasadnicze punkty w projekcie przygotowanym przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Do propozycji odniosła się Krajowa Rada Sądownictwa oraz Naczelny Sąd Administracyjny.
Obecnie karami dyscyplinarnymi dla sędziego są: upomnienie, nagana, usunięcie z zajmowanej funkcji, przeniesiecie do innego sądu lub usunięcie z zawodu. Zgodnie z proponowaną przez resort sprawiedliwości zmianą do tej listy kar dołączyłaby nowa – obniżenie wynagrodzenia sędziego od 5 do 15 proc. na okres od pół roku do 2 lat. Ministerstwo Sprawiedliwości argumentuje, że „szerszy katalog kar dyscyplinarnych ma zapewnić większą elastyczność w ich wymierzaniu”
W projekcie zawarto również rozwiązanie zakładające ujawnienie sędziowskich oświadczeń majątkowych. „Proponuje się wprowadzenie jawności oświadczeń majątkowych, a nie zasady ich upubliczniania. Tym samym oświadczenia są przechowywane u prezesa sądu, a udostępniane na wniosek osoby zainteresowanej. Podstawę prawną do formułowania wniosku określa ustawa o dostępie do informacji publicznej” – napisano w uzasadnieniu.
Czytaj także: Ustawa 2.0: Co czeka studentów? Przedstawiamy najważniejsze zmiany
Jednak najistotniejszą zmianą, wydaje się być ta, dotycząca rekompensaty za przewlekłość postępowania. Regulacje zaprezentowane w projekcie zobowiązują sądy aby, przy orzekaniu o wysokości rekompensaty za przewlekłe postępowanie, wzięły pod uwagę długość całego postępowania od chwili jego wszczęcia aż do momentu rozpoznania skargi. Przekształceniu ulegną również zasądzane kwoty: co najmniej 1 000 zł za każdy rok postępowania.
Na temat projektu wypowiedziała się Krajowa Rada Sądownictwa. Według jej opinii część zmian – a konkretnie te odnoszące się do rekompensaty za przewlekłość postępowania sądowego – są dobrym rozwiązaniem. Równocześnie KRS skrytykowała zawarte w projekcie zapisy dotyczące wprowadzenia jawności oświadczeń majątkowych sędziów. „Wprowadzenie jawności oświadczeń może w wyniku ponownego wykorzystania informacji publicznej doprowadzić do upublicznienia tych oświadczeń, w tym także w internecie”.
Podobnego zdania jest Naczelny Sąd Administracyjny, który zaznacza, że obecnie obowiązujące regulacje są wystarczające i „zapewniają kontrolę nad oświadczeniami sędziów”.
Co do kwestii wprowadzenia kar w postaci obcięcia pensji sędziom KRS wskazała, że obecnie istnieją już kary dyscyplinarne i wiążą się one z pośrednią odpowiedzialnością finansową sędziów.