Zazwyczaj początek miesiąca nie różni się niczym od pozostałych dni. Może oprócz 1 stycznia, bo rozpoczynamy Nowy Rok, 1 maja, bo świętujemy Święto Pracy, czy 1 listopada, kiedy udajemy się na cmentarze. Takim specjalnym dniem jest 1 kwietnia, kiedy to cały dzień żartujemy lub wprowadzamy ludzi w maliny, opowiadając niestworzone historie. Dlaczego akurat wtedy?
Rzymsko-greckie dziedzictwo
Prima Aprilis (łac. Pierwszy Kwietnia) to dzień, w którym nie stronimy od żartów. Rzymianie i Grecy obchodzili ten dzień jako okazję do żartów z powodu mitologicznych opowieści. To właśnie pierwszego dnia kwietnia bogini Ceres ( w greckiej wersji Demeter) została pozbawiona córki, a echo „oszukało” ją, bowiem ciągle prowadziła poszukiwania, kiedy jej córka już wówczas była żoną boga podziemi. Inna geneza mówi, że Rzymianie podczas Veneraliów (ku czci bogini Wenery), czasem łączonych ze świętami ku czci Fortuny i Ceres, żartowali, wygłupiali się. Była to okazja do zabawy.
Średniowiecze
W średniowieczu w różnym dniu świętowano Nowy Rok, Był to 1 marca (styl marcowy), 25 marca (styl Zwiastowania). O tym pisaliśmy już z okazji Nowego Roku. 1 kwietnia świętowano Nowy Rok we Francji. Edykt Karola IX z 1564 roku ustalił Nowy Rok na 1 stycznia. Za tym śladem poszedł Grzegorz XIII, który reformując kalendarz w 1582 roku utalił, że to dzień 1 stycznia będzie zaczynał Nowy Rok. W tradycyjnym kalendarzu liturgicznym obchodzono wtedy Obrzezanie Jezusa.
W Polsce
Prima Aprilis obchodzono w Polsce obchodzono od XVI wieku. Od następnego wieku był obchodzony jak teraz. Był to dzień żartów, psikusów, okazja do fałszywych plotek w celu rozbawienia kogoś itp. W niektórych regionach podobne znaaczenie miało wspomnienie św. Grzegorza (12 marca). Wtedy żarty zwane gregoriankami lub gegołami urządzali sobie uczniowie.
A na świecie
Kraje hiszpańskojęzyczne podobny dzień żartów świętuję 28 grudnia we wspomnienie Świętych Młodzianków jako Dzień Niewiniątek. W Rosji 1 kwietnia to Dzień śmiechu. Anglosasi zowią go Dniem Głupców.
Prima Aprilis to poważna sprawa
Podchodzono do tego dnia żartów bardzo poważnie. Na przykład sojusz Rzeczypospolitej z Austrią przeciw Turkom zawarto w dniu 1 kwietnia 1683 roku, ale został antydatowany na 31 marca, by nie widniała w nim data Prima Aprilis i by ów dokument traktowano poważnie.
źr. Obyczaje w Polsce, red. A. Chwalba, Warszawa 2005, Włodarski B., Chronologia polska, Warszawa 2007
fot. commons.wikimedia.org
Czytaj również: „MOROWE PANNY” – ŻEŃSKI ODPOWIEDNIK „CZASU HONORU” TRAFI DO TVP 1
