25 lipca 1908 roku, we Lwowie urodził się Stanisław Kasznica ps. „Maszkowski”, „Przepona”, „Wąsal”, „Wąsowski”, „Stanisław”, „Stanisław Piotrowski” – porucznik Wojska Polskiego, podpułkownik i komendant Narodowych Sił Zbrojnych.
Pochodził z rodziny prawniczej. Jego ojciec Stanisław Wincenty Antoni był profesorem i rektorem Uniwersytetu Poznańskiego a także senatorem II RP. Stanisław Kasznica ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Poznańskim. W tym czasie działał w „Bratniej Pomocy”. Działalność polityczną rozpoczął w Obozie Wielkiej Polski, od kwietnia 1934 r. działał w Obozie Narodowo-Radykalnym (ONR-ABC). Działał również w wewnętrznej (tajnej) strukturze ONR Organizacji Polskiej.
Uczestniczył w wojnie obronnej 1939 roku. Nie poszedł do niewoli a konspiracyjną działalność niepodległościową rozpoczął w szeregach Grupy „Szańca”, wywodzącej się z przedwojennego ONR- „ABC”. Był członkiem powołanego na przełomie 1939 i 1940 roku Komisariatu Cywilnego będącego kadrową organizacją obozu narodowego. Celem Komisariatu było przygotowanie administracji na wyzwolonych spod okupacji terenach Polski. Równolegle pełnił funkcję szefa administracji ogólnej Służby Cywilnej Narodu. Od jesieni 1943 roku członek Prezydium Tymczasowej Narodowej Rady Politycznej. Uczestnik Powstania Warszawskiego. We wrześniu 1944 roku Stanisław Kasznica został mianowany komendantem Okręgu NSZ Częstochowa, następnie od stycznia do sierpnia 1945 r. komendantem Inspektoratu „Zachód” NSZ-OP. Latem 1945 roku został szefem wywiadu OP, a następnie p.o. komendanta głównego NSZ-OP. Na przełomie 1946 i 1947 roku podporządkował resztki tej organizacji Narodowym Siłom Zbrojnym.
Stanisław Kasznica został aresztowany 15 lutego 1947 r. w Zakopanem przez funkcjonariuszy Departamentu III MBP. 2 marca 1948 r. warszawski Wojskowy Sąd Rejonowy skazał go na karę śmierci. Wyrok wykonano 12 maja 1948 r. w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. W 2012 r., podczas prowadzonych przez IPN ekshumacji na wojskowych Powązkach, odnaleziono ubrane w mundur Wehrmachtu szczątki ostatniego komendanta NSZ. Kości Stanisława Kasznicy znajdowały się wraz z kośćmi 117 osób, również ofiar represji komunistycznych.
Czytaj także: Witold Pilecki patronem parku we włoskim Vicoli!
Źr.: historykon.pl
Fot.: ipn.gov.pl
