Adam Małysz przedwojennej Polski – 104 lata temu urodził się Stanisław Marusarz

104 lata temu, 18 czerwca 1913 roku urodził się w Zakopanem Stanisław Marusarz – polski skoczek narciarski, dwuboista i alpejczyk, czterokrotny olimpijczyk, wicemistrz świata z Lahti (1938), żołnierz Armii Krajowej w stopniu podporucznika. Jeden z najwybitniejszych polskich sportowców okresu międzywojennego. Na skoczniach występował przez ponad 30 lat. Jego imieniem została nazwana słynna Wielka Krokiew w Zakopanem, gdzie co roku odbywają się zawody Pucharu Świata.

Skakać na nartach zaczął w wieku 10 lat. W młodym  wieku bardzo szybko zaczął odnosić sukcesy. Pierwszy medal zdobył w 1931 roku, na Mistrzostwach Polski. Kolejne lata to liczne sukcesy zarówno w Polsce jak i za granicą:

Sukcesy krajowe

• 11-krotny mistrz Polski w skokach: 1932, 1933, 1935, 1936, 1937, 1939, 1946, 1948, 1949, 1951, 1952
• wicemistrz Polski w skokach: 1931
• brązowy medalista mistrzostw Polski w skokach: 1955
• 4-krotny mistrz Polski w kombinacji klasycznej: 1932, 1935, 1936, 1946
• mistrz Polski w kombinacji alpejskiej: 1933
• 3-krotny mistrz Polski w zjeździe: 1931, 1933, 1939
• 3-krotny mistrz Polski w sztafecie 5 razy 10 km: 1931, 1932, 1933
• mistrz Polski w sztafecie 4 razy 10 km: 1936

Inne

• mistrz Jugosławii w skokach: 1933
• mistrz Niemiec w skokach: 1933
• mistrz Czechosłowacji w skokach: 1934, 1946
• mistrz Anglii w zjeździe: 1935
• mistrz Anglii w biegu narciarskim: 1937
• Puchar Tatr: 1949
• zwycięstwo w Memoriale Bronisława Czecha i Heleny Marusarzówny: 1952

Po wybuchu II wojny światowej wstąpił do ZWZ-AK, pełniąc służbę kurierską na trasie Zakopane-Budapeszt. Został aresztowany w 1940 r. przez gestapo i skazany na karę śmierci. Na osiemnaście godzin przed rozstrzelaniem popisał się brawurowa ucieczką z więzienia na Montelupich, podczas której został postrzelony. Podczas ucieczki musiał zeskoczyć z drugiego piętra, a następnie wspiąć się na 4 metrowy mur, zwieńczony drutem kolczastym. Po przeciśnięciu się przez wygiętą kratę w oknie zaczął niefortunnie spadać na głowę, ale lecą w dół zdołał wykonać obrót i wylądować na obie nogi. Podobne rzeczy wykonywał już na skoczniach narciarskich ratując się przed upadkiem. Sama ucieczka z więzienia udała się jedynie dwóm osobom spośród sześciu, które się na nią zdecydowały. Do końca wojny ukrywał się na Węgrzech, gdzie trenował węgierskich skoczków i zjazdowców.

– Z więzienia na Montelupich udało mi się uciec tylko dzięki temu, że uprawiałem sport  – opowiadał Stanisław Marusarz.

Po wojnie, z powodu problemów z Urzedem Bezpieczeństwa musiał ukrywać się w Karpaczu, gdzie pomagał osobom prześladowanym w przekraczaniu granicy. Następnie zdecydował się wrócić do sportu odnosząc liczne sukcesy jak mistrzostwo Polski (1946, 1948, 1949, 1951, 1952) czy zdobycie Pucharu Tatr (1949) .

W 1966 został zaproszony do otwarcia konkursu Turnieju Czterech Skoczni w Garmisch-Partenkirchen. Postanowił skoczyć na nartach. Miał wtedy 53 lata, a nie skakał od dziewięciu. Decyzja Marusarza wywołała wśród sędziów konsternację. Musiał pożyczyć narty i buty, skoczył jednak w garniturze i krawacie. Organizatorzy podali przez megafony wiek i życiorys polskiego skoczka. Niemieccy kibice zareagowali bardzo żywiołowo, dopingując Polaka. Marusarz osiągnął odległość 66 m^. Po wybiegu nosili go na ramionach skoczkowie, m.in. Bjørn Wirkola. Następnego dnia Marusarz otwierał konkurs skoków na olimpijskiej skoczni Bergisel w Innsbrucku. Skoczył w granicach 70 m, przy aplauzie austriackiej widowni.

W 1969 został wybrany narciarzem 50-lecia PZN.

Zmarł na zawał serca 29 października 1993 roku wygłaszając przemówienie podczas pogrzebu swojego dowódcy, profesora Wacława Felczaka, osuwając się na ręce ambasadora Węgier w Polsce.

Stanisław Marusarz był odznaczony trzynastokrotnie polskimi orderami:

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski – (pośmiertnie, postanowieniem prezydenta Lecha Kaczyńskiego z 8 lutego 2010 „za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za osiągnięcia sportowe oraz działalność na rzecz rozwoju sportów zimowych”)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Walecznych – dwukrotnie
• Złoty Krzyż Zasługi
• Krzyż Armii Krajowej
• Medal Wojska Polskiego – dwukrotnie
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
• Honorowa Odznaka Żołnierza Komendy Głównej AK
• Zasłużony Mistrz Sportu, 1951

Źr.: www.historykon.pl, pl.wikipedia.org
Foto: muzeumtatrzanskie.com.pl, Piotr Drabik commons.wikimedia.org