Ponad 15,5 tys. nowych studentów rozpoczęło w poniedziałek 655. rok akademicki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Rektor uczelni prof. Wojciech Nowak ocenił, że ten rok będzie „ogromnie trudny”, ponieważ trzeba będzie wdrożyć nową ustawę o szkolnictwie i nauce.
Rok akademicki rozpoczęło dokładnie 15 575 nowych studentów (studia stacjonarne i niestacjonarne, jednolite magisterskie i dwustopniowe), czyli o prawie trzystu mniej, niż w poprzednim roku akademickim. Mniejsza liczba przyjętych w tym roku studentów – wyjaśniają przedstawiciele uczelni – wynika z zapowiadanej przez UJ polityki projakościowej.
Tradycyjnie przed inauguracją w Auditorium Maximum władze uczelni i żacy uczestniczyli w mszy w kolegiacie św. Anny, następnie sprzed Collegium Maius przeszli w uroczystym orszaku do Auditorium Maximum.
Rektor UJ prof. Wojciech Nowak podkreślił, że nadchodzący rok będzie wyjątkowy dla polskich uczelni, ponieważ wdrażana będzie nowa ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (tzw. Ustawa 2.0, Konstytucja dla Nauki). 1 października wchodzą w życie przepisy tego dokumentu.
Najbliższy czas będzie wyjątkowy także z powodu obchodów 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. UJ świętuje rocznicę organizując różne wydarzenia, zorganizował m.in. sesję naukową i wystawę „Uniwersytet Jagielloński u progu niepodległości”, przypominające studentów i nauczycieli akademickich, którzy przed laty walczyli i dla ojczyzny poświecili życie.
Rektor przypomniał, że dyskusje i prace nad nową ustawą o szkolnictwie trwały ponad dwa lata.
Projekt ustawy, przedstawiony we wrześniu ub.r. podczas kongresu w Krakowie, uległ licznym przeobrażeniom. „W trakcie konsultacji środowiska akademickie z całej Polski zgłosiły setki poprawek do ustawy. Poprawki wprowadzano również na etapie procesu legislacyjnego w Sejmie i Senacie, który przebiegał w atmosferze protestów i strajków okupacyjnych prowadzonych przez studentów, doktorantów i pracowników naukowych różnych uczelni” – mówił prof. Nowak.
„Po uchwaleniu nowej ustawy zadajemy sobie pytanie, czy w obecnym kształcie spełnia ona nasze oczekiwania? Zdania są podzielone” – powiedział rektor.
Według niego ustawa dzięki wielu zapisom może wspomóc funkcjonowanie i rozwój szkół wyższych, choćby w takich aspektach, jak nowy statut, powstanie szkół doktorskich, finansowanie poprzez subwencje czy powołanie rady uczelni o funkcjach doradczo-finansowych. „Te zapisy wzmacniają autonomie szkół wyższych” – powiedział.
Ocenił też, że w ustawie są zapisy nieoczywiste i budzące jednoznaczny sprzeciw UJ, np. dożywotnie zatrudnianie sędziów Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego. „Te klauzule zgodnie z decyzją Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, będą przez nas zgłaszane do nowelizacji w trybie pilnym, naruszają bowiem autonomię uczelni w niezwykle ważnym aspekcie – a mianowicie polityki kadrowej” – mówił rektor.
Wyraził także zaniepokojenie wielkością środków finansowych przeznaczonych na naukę i szkolnictwo wyższe. „Z obawą konstatujemy, że początkowe planowane wysokości finansowania uległy znaczącej redukcji. Jeśli nie nastąpi wzrost finansowania uczelni, to nawet najdoskonalsza merytorycznie ustawa nie zapewni wysokiej jakości badań naukowych i kształcenia” – zaznaczył.
Prof. Nowak ocenił, że poprzedni rok akademicki był dla UJ bardzo udany pod wieloma względami, np. inwestycji, sukcesów uczonych. Nowy rok zaś – zdaniem rektora – będzie „ogromnie trudny”.
„Mam jednak pewność, że nie pogrążymy się w jałowych sporach, niepotrzebnych konfliktach, niekończących się dyskusjach. Wierzę, że wizjonerski obraz uniwersytetu zwycięży – uniwersytetu europejskiego w XXI w. w środku Europy” – powiedział.
Wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego Piotr Dardziński w imieniu szefa resortu Jarosława Gowina podziękował uczelni za zaangażowanie w tworzenie Konstytucji dla Nauki.
„Jak każda ustawa wymaga ona jeszcze pracy. Świat się zmienia i stawia kolejne wyzwania” – mówił. Dodał, że ustawa napisana była w duchu dialogu i w duchu dialogu będzie wprowadzana. Dodał, że resort jest otwarty na propozycje rozwiązań, które dałyby korzyści uczelniom.
„Konstytucja dla nauki to głęboka reforma, ale wprowadzana w sposób ewolucyjny” – powiedział i wskazał, że „pozwala ona przede wszystkim kreować to, co nowe”.
Jak zapowiedział, od 1 stycznia 2019 r. podniesione zostaną o 7 proc. pensje wszystkich pracowników naukowych i przez kolejne 3 lata będą sukcesywnie podnoszone; budżet MNiSW zwiększy się w przyszłym roku o 1,3 mld zł, a uczelnie wyższe otrzymają 3 mld zł obligacji na inwestycje.
„Nigdy od 89 r. nie zainwestowano tyle w polskie szkolnictwo i uczelnie wyższe. Jak powiedział wczoraj premier Mateusz Morawiecki, zmiana kosztuje, ale państwo polskie chce w zmianę inwestować” – mówił wiceminister. Nawiązując do 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości dodał, że zmiany są wprowadzane, ponieważ „jesteśmy dłużni poprzednikom i następcom”.
Na Uniwersytecie Jagiellońskim od lat podobne kierunki cieszą się największą popularnością. W tym roku najwięcej chętnych było na prawo (1899 kandydatów), na kierunek lekarski, psychologię. Największa konkurencja na jedno miejsce była na filologii orientalnej – japonistyce (12,9 kandydatów na jedno miejsce), a także na ekonomię i filologię szwedzką.
Z danych UJ wynika, że coraz więcej osób z zagranicy chce studiować na uczelni. W roku akademickim 2018/2019 uczelnia na jednolite studia magisterskie i studia pierwszego stopnia (stacjonarne i niestacjonarne) przyjęła łącznie 414 osób, a liczba kandydatów wyniosła 1034. Dla porównania w roku akademickim 2017/2018 UJ przyjął 376 osób z zagranicy, a liczba kandydatów wyniosła 788.
Źródło: Serwis Nauka w Polsce – www.naukawpolsce.pap.pl, Autor: Beata Kołodziej
Fot. pixabay.com
