Syn organisty i potomek rolników, czyli o przodkach Władysława Reymonta

Władysław Stanisław Reymont, właśc. Stanisław Władysław Rejment (ur. 25 kwietnia?/7 maja 1867 w Kobielach Wielkich, zm. 5 grudnia 1925 w Warszawie) – polski pisarz, prozaik i nowelista, jeden z głównych przedstawicieli realizmu z elementami naturalizmu w prozie Młodej Polski. Niewielką część jego spuścizny stanowią wiersze. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za czterotomową „epopeję chłopską” Chłopi.

Stanisław Władysław urodził się w miejscowości Kobiele Wielkie, jako jeden z dziesięciorga dzieci Józefa Rejmenta i Antoniny z Kupczyńskich. Według jego metryki chrztu, sporządzonej w kościele parafialnym w Kobielach Wielkich, zapisanej pod datą 2/14 maja 1867 r. jego ojciec miał 33 lata, zaś matka była o 4 lata młodsza, czyli miała 29 lat. Rodzicami chrzestnymi późniejszego noblisty byli Wielmożni – Ksiądz Szymon Kupczyński, proboszcz parafii Tuszyn (krewny od strony matki) i Melania Szatkowska, właścicielka dóbr Huta Drewniana.

Znane są już przypuszczalne lata narodzin Józefa Rejmenta i Antoniny z Kupczyńskich, więc można zacząć szukać metryki ich ślubu. Oczywiście mimo wszystko należy przeglądać akta od ostatniej znanej daty, kiedy zapisani byli jako małżeństwo. Dlatego też pierwszym sprawdzonym rocznikiem był rok 1867, ale bez efektownie. To samo przez kilka kolejnych lat, aż w końcu docieram do roku 1854, gdzie akt  małżeństwa numer 2 dotyczy rodziców polskiego noblisty.  Józef Rejment okazuje się być kawalerem mającym dwadzieścia i pół roku, synem Walentego i Gertrudy z Augustowskich małżonków Rejmentów, urodzonym w Gidlach, zamieszkałego w Kobielach Wielkich. Antonina Kupczyńska w chwili ślubu była szesnastoletnią panną, córką Piotra i Julianny z Duszyńskich małżonków Kupczyńskich, urodzoną w Łaszowie, zamieszkałą w Kobielach Wielkich przy rodzicach. Świadkami zawarcia tego małżeństwa byli Adam Kościelniak i Wincenty Gawlik. Obecni też byli rodzice pana młodego jak i panny młodej, którzy ustnie zezwolili na zawarcie związku małżeńskiego przez ich dzieci.  Ślub miał miejsce dnia 5/17 stycznia 1854 r. o godzinie 17 w kościele w Kobielach Wielkich.

Sytuacja podobna do poprzedniej, jednak jesteśmy już pokolenie wyżej, więc ponownie zabieramy się do szukania metryk chrztów państwa młodych. Odpowiednio Józefa Rejmenta w Gidlach około 1833 r. i Antoniny Kupczyńskiej w Łaszowie około 1838 r. Chwila szukania i okazuje się, że dwie wyżej wspomniane miejscowości należą do innych parafii. We wsi Gidle był kościół, zaś Łaszów należał do parafii w Mierzycach.
Według metryki chrztu Józefa, syna Walentego Reymenta vel Bańcerka, lat 25 i Gertrudy z Augustowskich, lat 20. Józef urodził się on w Gidlach dnia 1 lipca 1833 r., a ochrzczony został dzień później.
Antonina, córka Piotra Kupczyńskiego, lat 32 i Julianny z Duszyńskich, lat 20, urodziła się 2/14 stycznia 1838 r., ochrzczona w tym samym dniu.

Ciekawa jest natomiast sytuacja z Józefem, którego ojcem był Walenty Reyment vel Bańcerek. Oznacza to, że rodzina wcześniej używała jednego z tych nazwisk. Przypuszczać można, że wcześniejszą wersją było to drugie, ponieważ pierwsze używane było w późniejszych latach. Zresztą zmiana ta zaszła między 1833, a 1854 r. W akcie chrztu Józefa zapisano dwa nazwiska przy użyciu spójnika „vel”, natomiast w akcie ślubu jest tylko jedna forma, która widocznie przetrwała, a poprzednia została zapomniana. Ponownie znam dane rodziców, ich wiek, więc powinienem następnym krokiem jest szukanie aktu ślubu rodziców Józefa Reymenta vel Bańcera, a także aktu ślubu rodziców Antoniny Kupczyńskiej. Pary już są dwie, bo jest to pokolenie dziadków polskiego pisarza.  O akcie ślubu Walentego Reymenta vel Bańcerka z Gertrudą Augustowską będzie później, natomiast jako pierwszy przedstawiony będzie akt ślubu Piotra Kupczyńskiego z Julianną Duszyńską.

 Czytaj więcej w najnowszym numerze More Maiorum!