To oni tworzą największą encyklopedię w dziejach ludzkości. Kim są wikipedyści?

Polskojęzyczna edycja Wikipedii to jedna z 10 najczęściej odwiedzanych w Polsce stron internetowych – co miesiąc ma ponad 10 mln czytelników. To wielkie dzieło nie istniałoby, gdyby nie codzienna mrówcza praca setek wolontariuszy.

Wikipedia to największa encyklopedia i zarazem największy projekt edukacyjny w dziejach ludzkości. Jej polskojęzyczna wersja powstała 17 lat temu i jest jedną z 10 największych wersji językowych tej encyklopedii (spośród wszystkich trzystu).

Twórcy polskojęzycznej Wikipedii są – jako zespół – finalistami XIV edycji konkursu Popularyzator Nauki. To konkurs organizowany przez serwis Nauka w Polsce oraz Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Wikipedia – codziennie 160 nowych artykułów

„Wikipedyści wspólnie – jako zespół, ponad podziałami – pracują dla dobra całej ludzkości – popularyzując naukę i dzieląc się wiedzą ze światem. Ich marzeniem jest, by każdy człowiek na Ziemi mógł zupełnie za darmo sięgać do sumy ludzkiej wiedzy i dzięki niej się rozwijać” – podsumowuje działania wikipedystów rzeczniczka Stowarzyszenia Wikimedia Polska Agnieszka Marszał.

Codziennie Wikipedii przybywa średnio 160 artykułów. We wrześniu polskojęzyczna Wikipedia przekroczyła próg ponad 1,3 mln artykułów. Z tego ponad 800 artykułów to tzw. Medalowe, a więc takie które charakteryzują się bardzo wysoką jakością merytoryczną, oraz aż ponad 2,5 tys. tzw. Dobrych Artykułów.

„Artykuły na Medal i Dobre Artykuły to często najlepsze internetowe opracowanie konkretnego tematu dostępne w danym języku” – mówi wikipedysta, członek Stowarzyszenia Wikimedia Polska Tadeusz Rudzki, który internetową encyklopedię pomaga tworzyć od ponad 12 lat.

Kim są wikipedyści?

Za powstaniem Wikipedii stoi praca tysięcy wolontariuszy – osób, które zupełnie za darmo poświęcają swój wolny czas, aby dzielić się wiedzą z innymi.

Aktualnie aktywnych edytorów czyli takich osób, które w ciągu ostatnich 30 dni wykonały choć jedną zmianę w polskojęzycznej Wikipedii jest ok. 4 tysięcy. Uprawnienia administratora (wybierani są przez społeczność) ma teraz ok. 100 wolontariuszy. To ludzie w różnym wieku, o różnorodnym wykształceniu, reprezentujący wiele grup społecznych, o wielu pasjach i zainteresowaniach.

„Najmłodsza znana mi administratorka miała 16 lat i od początku specjalizowała się m.in. w artykułach o różnych gatunkach ptaków. Oceniając jej artykuły wiele osób podejrzewało, że mamy do czynienia z osobą z co najmniej doktoratem” – uśmiecha się Tadeusz Rudzki. Zaznacza, że dyskusje między redaktorami czy administratorami prowadzone są głównie online i okazji do spotkań nie ma za dużo. Tym bardziej, że część Wikipedystów woli pozostawać anonimowa.

Zmiany w Wikipedii wprowadzić może każdy, ale od kilku lat edycje nowych użytkowników muszą być jeszcze zatwierdzone przez doświadczonych redaktorów. Niektórzy Wikipedyści udzielają się rzadziej, inni – bardzo często. „Rekordzista dokonał w polskojęzycznej Wikipedii blisko 300 tys.” – mówi Tadeusz Rudzki, który sam ma na koncie ponad 22 tys. edycji.

„To wciągająca i satysfakcjonująca praca. Możemy stworzyć coś, co służy innym i jest od razu dostępne dla każdego” – mówi Rudzki. Przypomina przy tym, że aktywność w Wikipedii podejmowana jest bezpłatnie i dodatkowo, poza codziennymi zajęciami.

Pytany, czy może polecić Wikipedię jako rzetelne źródło wiedzy, Tadeusz Rudzki mówi: „to encyklopedia pierwszego kontaktu. Dzięki niej możemy zorientować się w temacie i szybko dotrzeć do źródeł naukowych”. Dlatego, jak dodaje, np. bibliotekarze nie traktują Wikipedii jako konkurencji wobec bibliotek jako miejsca poszukiwań informacji. Wręcz przeciwnie. „Wikipedia przecież odsyła do źródeł, które można znaleźć w bibliotekach. W dodatku: od razu wiemy o jakie tytuły prosić” – opowiada.

„Bądźmy otwarci na to, by robić coś wspólnie „

Wikipedyści to często osoby bardzo zaangażowane w rozwijanie tego projektu. Aby budować największą encyklopedię, nierzadko podróżują w celu wykonania zdjęć czy pozyskania na miejscu informacji mogących pomóc w utworzeniu nowego artykułu. Takie podróże nazywane są „Wikiekspedycjami”. To również osoby zaangażowane m.in. we współpracę z instytucjami kultury: muzeami, bibliotekami, galeriami, archiwami, wspierające pracowników tychże instytucji w udostępnianiu ich zasobów. Dzięki takiej współpracy w zasobach Wikipedii znajdziemy setki zdjęć, archiwaliów, które mogą być wykorzystywane bezpłatnie w celach naukowych, edukacyjnych czy promocyjnych.

Pytany o to, czego popularyzatorzy nauki mogą się nauczyć od Wikipedystów, Tadeusz Rudzki radzi, by przekazywać wiedzę w sposób przystępny dla dużej i różnorodnej grupy odbiorców. Zwraca również uwagę na znaczenie pracy zespołowej. „Bądźmy otwarci na to, by robić coś wspólnie. Nawet jeśli jestem przywiązany do mojej wersji jakiegoś artykułu, warto ją komuś pokazać i zaprosić do współpracy. Taka jest istota Wikipedii. Nie jesteśmy wyłącznymi autorami. Nie mamy monopolu na pisanie na dany temat” – mówi Wikipedysta.

Zwraca też uwagę na rolę merytorycznych dyskusji w rozwiązywaniu problemów. „Kiedyś w pracy nad artykułem pojawił się spór między uczniem a doktorem chemii. To był dylemat dotyczący nazewnictwa związków chemicznych. W dyskusji okazało się, że uczeń miał rację, bo nazewnictwo się zmieniło, a naukowiec nie był tego świadomy. Chemik mówił potem, że ta sytuacja wiele go nauczyła”.

„Wikipedia nie odrzuca autorytetów. Niewątpliwie jednak daje szansę każdemu, żeby wprowadzać informacje i bronić swojego stanowiska w merytorycznych dyskusjach” – podsumował Tadeusz Rudzki.

Polskojęzyczna Wikipedia powstała 26 września 2001 roku, około 8 miesięcy po uruchomieniu jej pierwszej, anglojęzycznej wersji. Została założona przez lekarza internistę Krzysztofa Jasiutowicza oraz fizyka Pawła Jochyma. Przez 17 lat liczba współtwórców Wikipedii urosła do setek tysięcy osób.

Źródło: Serwis Nauka w Polsce – www.naukawpolsce.pap.pl, Autorka: Ludwika Tomala